عنوان محصول: پاورپوینت تقوا و تقرب (قرآن)

پاورپوینت تقوا و تقرب (قرآن)

بخشی از متن پاورپوینت تقوا و تقرب (قرآن) :

آثار تقوا (قرآن)

آثار تقوا با توجه به آیات قرآن عبارتند از:

فهرست مندرجات

1 - آرامش
1.1 - آرامش در آخرت
2 - آسانی
2.1 - آسانی امور دنیوی
2.2 - آسانی حساب در قیامت
3 - آسایش
4 - اتحاد
4.1 - منع از اختلاف
5 - اجتناب از آبروریزی
6 - اجتناب از اذیت
7 - اجتناب از استهزا
8 - اجتناب از اطاعت کافران
9 - اجتناب از اطاعت مسرفان
10 - اجتناب از اطاعت منافقان
11 - اجتناب از افساد
12 - اجتناب از القاب زشت
13 - اجتناب از بت‌پرستی
14 - اجتناب از بخل
15 - اجتناب از بدعت
16 - اجتناب از تجاوز
17 - اجتناب از تجسس
18 - اجتناب از تردید
19 - اجتناب از ترک جهاد
20 - اجتناب از تکبر
21 - اجتناب از درخواست بیجا
22 - اجتناب از دنیاطلبی
23 - اجتناب از دین‌فروشی
24 - اجتناب از ربا
25 - اجتناب از سنتهای جاهلی
26 - اجتناب از سو ظن
27 - اجتناب از صید در احرام
28 - اجتناب از طاغوت
29 - اجتناب از ظلم
30 - اجتناب از عجب
31 - اجتناب از عیبجویی
32 - اجتناب از غیبت
33 - اجتناب از فحشا
34 - اجتناب از فساد
35 - اجتناب از قتل
36 - اجتناب از کم‌فروشی
37 - اجتناب از گناه
38 - اجتناب از لجاجت
39 - اجتناب از نجوای حرام
40 - اجتناب از ولایت اهل‌کتاب
41 - اجتناب از ولایت کافران
42 - احترام
42.1 - حفظ حرمت پیامبر
42.2 - حفظ حرمت ماه‌های حرام
42.3 - حفظ حرمت حاجیان
42.4 - حفظ حرمت قربانی حج
43 - احسان
43.1 - احسان خدا به انسان
43.2 - احسان خدا به والدین
43.3 - تحقق احسان
44 - ادب
45 - ارزشمندی انسان
46 - ارزشمندی عمل
47 - استحکام روابط خانوادگی
48 - استواری سخن
49 - اصلاح عمل
50 - اطاعت
50.1 - اطاعت از خدا
50.2 - پرهیز از تندروی
50.3 - اطاعت اصحاب ایکه
50.4 - اطاعت قوم ثمود
50.5 - اطاعت حواریون
50.6 - اطاعت قوم لوط
50.7 - اطاعت مسلمانان
50.8 - اطاعت قوم نوح
50.9 - اطاعت قوم عاد
51 - اقامه نماز
52 - امانت‌داری
53 - امداد خدا
54 - امر به معروف
55 - امنیت
56 - امیدواری
56.1 - امیدواری به رحمت الهی
56.2 - امیدواری به رستگاری
57 - انفاق
58 - برکات خدا
58.1 - نزول آب با برکت
59 - بشارت
59.1 - بشارت به بهشت
59.2 - بشارت‌های قرآن
60 - بصیرت
60.1 - بصیرت ویژه
61 - بهره‌مندی از تعالیم خدا
62 - بهره‌مندی از نور خدا
63 - بهره‌مندی از ولایت
64 - پذیرش احکام
65 - پیروزی
66 - تأخیر اجل
67 - تحول تاریخ
68 - تذکر
69 - تسلیم
70 - تعظیم شعائر
71 - تقرب
72 - تکفیر گناه
73 - جلب محبت خدا
74 - حکمت
75 - حکومت
75.1 - حکومت بنی‌سرائیل
75.2 - حکومت حضرت یوسف
76 - خداشناسی
77 - خوف از خدا
78 - خیر
78.1 - دستیابی به خیر
78.2 - خیر بودن دین
79 - دوستی اخروی
80 - ذکر کیفرهای خدا
81 - رحمت
81.1 - تقوا و ایمان به پیامبر
82 - رستگاری
83 - رشد
84 - رضایت
85 - رعایت احکام
85.1 - رعایت احکام خوردنی‌ها
85.2 - رعایت احکام عده
85.3 - رعایت احکام حجاب
86 - رعایت حقوق خدا
87 - رعایت حقوق دایه‌ها
88 - رعایت حقوق فرزندان
89 - رعایت حقوق مادر
90 - رعایت حقوق مردم
91 - رعایت حقوق همسران
92 - رعایت حقوق یتیمان
93 - رفع کینه
94 - رفع مؤاخذه
95 - روزی
96 - شکر
97 - عزم
98 - عفت
98.1 - عفت در گفتار
99 - فرجام نیک
99.1 - امنیت و سلامت در فرجام
100 - فضل خدا
101 - قبولی اعمال
102 - قبولی توبه
103 - قبولی قربانی
103.1 - قبولی قربانی هابیل
104 - گواهی حق
105 - مصونیت از توطئه
106 - مصونیت از خسران
107 - مصونیت از خوف
108 - مصونیت از فراموشی
108.1 - مصونیت از خدا فراموشی
108.2 - مصونیت از خود فراموشی
109 - مغفرت
110 - موعظه‌پذیری
110.1 - موعظه‌پذیری از انجیل
110.2 - موعظه‌پذیری از قرآن
111 - موفقیت در امتحان
112 - نجات از جهنم
113 - نجات از عذاب دنیایی
113.1 - نجات ثمود از عذاب دنیایی
113.2 - نجات جوامع از عذاب دنیایی
114 - نهی از منکر
115 - وفای به عهد
116 - هدایت
117 - پانویس
118 - منبع

آرامش

تقوا, از عوامل آرامش یافتن دلها به وسیله فرشتگان:
(بلی ان تصبروا وتتقوا ویاتوکم من فورهم هـذا یمددکم ربکم بخمسه الـف من الملـئکه مسومین• وما جعله الله الا بشری لکم ولتطمئن قلوبکم به...؛

[1] آل عمران/سوره3, آیه125.

[2] آل عمران/سوره3, آیه126.

آری, (امروز هم) اگر استقامت و تقوا پیشه کنید, و دشمن به همین زودی به سراغ شما بیاید, خداوند شما را به پنج هزار نفر از فرشتگان, که نشانه‌هایی با خود دارند, مدد خواهد داد! ولی اینها را خداوند فقط بشارت, و برای اطمینان خاطر شما قرار داده....)

[3] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج4, ص10.

آرامش در آخرت

تقوا, زمینه ساز آرامش و رفع اندوه در آخرت:
1. (... فمن اتقی واصلح فلا خوف علیهم ولا هم یحزنون؛

[4] اعراف/سوره7, آیه35.

... کسانی که پرهیزگاری پیشه کنند و عمل صالح انجام دهند (و در اصلاح خویش و دیگران بکوشند), نه ترسی بر آنهاست و نه غمناک می‌شوند.)
2. (الا ان اولیا الله لا خوف علیهم ولا هم یحزنون• الذین امنوا وکانوا یتقون؛

[5] یونس/سوره10, آیه62.

[6] یونس/سوره10, آیه63.

آگاه باشید (دوستان و) اولیا خدا, نه ترسی دارند و نه غمگین می‌شوند! همانها که ایمان آوردند, و (از مخالفت فرمان خدا) پرهیز می‌کردند.)

[7] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج‌8, ص332.

[8] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج‌8, ص336.

3. (وینجی الله الذین اتقوا بمفازتهم لا یمسهم السو ولا هم یحزنون؛

[9] زمر/سوره39, آیه61.

و خداوند کسانی را که تقوا پیشه کردند با رستگاری رهایی می‌بخشد هیچ بدی به آنان نمی‌رسد و هرگز غمگین نخواهند شد.)
4. (الاخلا یومئذ بعضهم لبعض عدو الا المتقین• یـعباد لا خوف علیکم الیوم ولا انتم تحزنون؛

[10] زخرف/سوره43, آیه67.

[11] زخرف/سوره43, آیه68.

دوستان در آن روز دشمن یکدیگرند, مگر پرهیزگاران! ‌ای بندگان من! امروز نه ترسی بر شماست و نه اندوهگین می‌شوید!)

آسانی

تقواپیشگی زمینه ساز آسانی امور دنیوی و آسانی حسابرسی در قیامت و مایه آسایش انسان است.

آسانی امور دنیوی

تقواپیشگی, زمینه ساز آسان شدن امور دنیوی:
1. (... ومن یتق الله یجعل له مخرجـا• ... ومن یتق الله یجعل له من امره یسرا؛

[12] طلاق/سوره65, آیه2.

[13] طلاق/سوره65, آیه4.

... هر کس تقوای الهی پیشه کند, خداوند راه نجاتی برای او فراهم می‌کند.... و هر کس تقوای الهی پیشه کند, خداوند کار را بر او آسان می‌سازد!)

[14] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج19, ص526.

2. (فاما من اعطی واتقی• فسنیسره للیسری؛

[15] لیل/سوره92, آیه5.

[16] لیل/سوره92, آیه7.

اما آن کس که (در راه خدا) انفاق کند و پرهیزگاری پیش گیرد. ما او را در مسیر آسانی قرار می‌دهیم!)

آسانی حساب در قیامت

تقواپیشگی, مایه آسانی حسابرسی در قیامت:
(وما علی الذین یتقون من حسابهم من شی ...؛

[17] انعام/سوره6, آیه69.

و (اگر) افراد با تقوا (برای ارشاد و اندرز با آنها بنشینند), چیزی از حساب (و گناه) آنها بر ایشان نیست ....)

[18] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه,, ج5, ص290-291.

احتمال داده شده که ضمیر جمع در (من حسابهم) به متقین برگردد و مقصود, حسابرسی آسان و بدون پیامد مکروه باشد.

[19] طبرسی, فضل بن حسن, مجمع البیان فی تفسیر القرآن, ج4, ص82.

آسایش

تقوا, عامل رهایی از سختی‌ها و برخورداری از آسایش:
1. (وما ارسلنا فی قریه من نبی الا اخذنا اهلها بالباسا والضرا لعلهم یضرعون• ولو ان اهل القری امنوا واتقوا لفتحنا علیهم برکـت من السما والارض...؛

[20] اعراف/سوره7, آیه94.

[21] اعراف/سوره7, آیه96.

و ما در هیچ شهر و آبادی پیامبری نفرستادیم مگر اینکه اهل آن را به ناراحتیها و خسارتها گرفتار ساختیم شاید (به خود آیند, و به سوی خدا) بازگردند و تضرع کنند.و اگر اهل شهرها و آبادیها, ایمان می‌آوردند و تقوا پیشه می‌کردند, برکات آسمان و زمین را بر آنها می‌گشودیم ....)
2.(... ومن یتق الله یجعل له مخرجـا• ویرزقه من حیث لا یحتسب... • ... ومن یتق الله یجعل له من امره یسرا؛

[22] طلاق/سوره65, آیه65 2 - 4.

... هر کس تقوای الهی پیشه کند, خداوند راه نجاتی برای او فراهم می‌کند. و او را از جایی که گمان ندارد روزی می‌دهد ... و هر کس تقوای الهی پیشه کند, خداوند کار را بر او آسان می‌سازد!)

[23] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج24, ص236.

3. (فاما من اعطی واتقی• فسنیسره للیسری؛

[24] لیل/سوره92, آیه5.

[25] لیل/سوره92, آیه7.

اما آن کس که (در راه خدا) انفاق کند و پرهیزگاری پیش گیرد. ما او را در مسیر آسانی قرار می‌دهیم!)

اتحاد

تقوا, زمینه ساز تمسک به حبل الله و نیل به وحدت:
(یـایها الذین امنوا اتقوا الله حق تقاته... • واعتصموا بحبل الله جمیعـا ولا تفرقوا...؛

[26] آل عمران/سوره3, آیه102.

[27] آل عمران/سوره3, آیه103.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! آن گونه که حق تقوا و پرهیزکاری است, از خدا بپرهیزید! ... و همگی به ریسمان خدا (قرآن و اسلام, و هرگونه وسیله وحدت), چنگ زنید, و پراکنده نشوید! ....)

[28] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج‌3, ص27.

منع از اختلاف

تقوا, زمینه ساز اتحاد و پرهیز از اختلاف:
1. (وان هـذه امتکم امه واحده وانا ربکم فاتقون• فتقطعوا امرهم بینهم زبرا کل حزب بما لدیهم فرحون؛

[29] مؤمنون/سوره23, آیه52.

[30] مؤمنون/سوره23, آیه53.

و این امت شما امّت واحدی است و من پروردگار شما هستم پس, از مخالفت فرمان من بپرهیزید! امّا آنها کارهای خود را در میان خویش به پراکندگی کشاندند, و هر گروهی به راهی رفتند (و عجب اینکه) هر گروه به آنچه نزد خود دارند خوشحالند!)
2. (ولما جا عیسی بالبینـت قال قد جئتکم بالحکمه ولابین لکم بعض الذی تختلفون فیه فاتقوا الله واطیعون؛

[31] زخرف/سوره43, آیه63.

و هنگامی که عیسی دلایل روشن (برای آنها) آورد گفت: من برای شما حکمت آورده‌ام, و آمده‌ام تا برخی از آنچه را که در آن اختلاف دارید روشن کنم پس تقوای الهی پیشه کنید و از من اطاعت نمایید!)

[32] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج14, ص257.

اجتناب از آبروریزی

تقوا و پارسایی, سبب پرهیز آدمی از هتک حرمت دیگران :
1. (وجا ه قومه یهرعون الیه ومن قبل کانوا یعملون السیـات قال یـقوم هـؤلا بناتی هن اطهر لکم فاتقوا الله ولا تخزون فی ضیفی...؛

[33] هود/سوره11, آیه78.

قوم او (به قصد مزاحمت میهمانان) به سرعت به سراغ او آمدند (و قبلا کارهای بد انجام می‌دادند) گفت: (ای قوم من! اینها دختران منند برای شما پاکیزه ترند! (با آنها ازدواج کنید و از زشتکاری چشم بپوشید! ) از خدا بترسید و مرا در مورد میهمانانم رسوا نسازید!....)

[34] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج‌10, ص508.

[35] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج‌9, ص181.

2. (وجا اهل المدینه یستبشرون• قال ان هـؤلا ضیفی فلا تفضحون• واتقوا الله ولا تخزون؛

[36] حجر/سوره15, آیه67 - 69.

(از سوی دیگر,) اهل شهر (از ورود میهمانان با خبر شدند, و به طرف خانه لوط) آمدند در حالی که شادمان بودند. (لوط) گفت: (اینها میهمانان منند آبروی مرا نریزید! و از خدا بترسید, و مرا شرمنده نسازید!)

اجتناب از اذیت

تقوا, باعث دوری انسان از ایذای پیامبران و مؤمنان:
(یـایها الذین امنوا لا تکونوا کالذین اذوا موسی فبراه الله مما قالوا وکان عند الله وجیهـا• یـایها الذین امنوا اتقوا الله وقولوا قولا سدیدا؛

[37] احزاب/سوره33, آیه69.

[38] احزاب/سوره33, آیه70.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! همانند کسانی نباشید که موسی را آزار دادند و خداوند او را از آنچه در حق او می‌گفتند مبرا ساخت و او نزد خداوند, آبرومند (و گرانقدر) بود! ‌ای کسانی که ایمان آورده‌اید! تقوای الهی پیشه کنید و سخن حق بگویید.)

[39] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج17, ص443-448.

اجتناب از استهزا

پرهیز از استهزای دیگران, از آثار تقوا پیشگی:
(یـایها الذین امنوا لا یسخر قوم من قوم عسی ان یکونوا خیرا منهم ولا نسا من نسا عسی ان یکن خیرا منهن...•... واتقوا الله...؛

[40] حجرات/سوره49, آیه11.

[41] حجرات/سوره49, آیه12.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! نباید گروهی از مردان شما گروه دیگر را مسخره کنند, شاید آنها از اینها بهتر باشند و نه زنانی زنان دیگر را, شاید آنان بهتر از اینان باشند ...• تقوای الهی پیشه کنید....)

[42] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ج18, ص481, ترجمه موسوی همدانی.

[43] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج22, ص185.

اجتناب از اطاعت کافران

تقوا, مستلزم پرهیز از اطاعت کافران:
(یـایها النبی اتق الله ولا تطع الکـفرین والمنـفقین ان الله کان علیمـا حکیمـا؛

[44] احزاب/سوره33, آیه1.

ای پیامبر! تقوای الهی پیشه کن و از کافران و منافقان اطاعت مکن که خداوند عالم و حکیم است.)

[45] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج17, ص187.

اجتناب از اطاعت مسرفان

تقوای الهی, مستلزم پرهیز از اطاعت اسرافگران مفسد:
(فاتقوا الله واطیعون• ولا تطیعوا امر المسرفین• الذین یفسدون فی الارض ولا یصلحون؛

[46] شعرا /سوره26, آیه150 - 152.

پس از خدا بترسید و مرا اطاعت کنید! و فرمان مسرفان را اطاعت نکنید! همانها که در زمین فساد می‌کنند و اصلاح نمی‌کنند!)

[47] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج15, ص429.

اجتناب از اطاعت منافقان

تقوا, سبب اجتناب از اطاعت منافقان:
(یـایها النبی اتق الله ولا تطع الکـفرین والمنـفقین ان الله کان علیمـا حکیمـا؛

[48] احزاب/سوره33, آیه1.

ای پیامبر! تقوای الهی پیشه کن و از کافران و منافقان اطاعت مکن که خداوند عالم و حکیم است.)

[49] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج16, ص409.

اجتناب از افساد

تقوا و پارسایی, موجب پرهیز از افساد در طبیعت و جامعه می‌شود:
1. (واذا تولی سعی فی الارض لیفسد فیها ویهلک الحرث والنسل والله لایحب الفساد• واذا قیل له اتق الله اخذته العزه بالاثم فحسبه جهنم ولبئس المهاد؛

[50] بقره/سوره2, آیه205.

[51] بقره/سوره2, آیه206.

(نشانه آن, این است که) هنگامی که روی بر می‌گردانند (و از نزد تو خارج می‌شوند), در راه فساد در زمین, کوشش می‌کنند, و زراعت‌ها و چهارپایان را نابود می‌سازند (با اینکه می‌دانند) خدا فساد را دوست نمی‌دارد. و هنگامی که به آنها گفته شود: از خدا بترسید! ( لجاجت آنان بیشتر می‌شود), و لجاجت و تعصب, آنها را به گناه می‌کشاند. آتش دوزخ برای آنان کافی است و چه بد جایگاهی است!)

[52] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج2, ص74.

2. (فاتقوا الله واطیعون• ولا تبخسوا الناس اشیا هم ولا تعثوا فی الارض مفسدین؛

[53] شعرا /سوره26, آیه179.

[54] شعرا /سوره26, آیه183.

پس تقوای الهی پیشه کنید و مرا اطاعت نمایید! و حق مردم را کم نگذارید, و در زمین تلاش برای فساد نکنید!)

اجتناب از القاب زشت

اجتناب از خواندن یکدیگر با لقب‌های زشت, از آثار تقواپیشگی مؤمنان:
(یـایها الذین امنوا... ولا تنابزوا بالالقـب بئس الاسم الفسوق بعد الایمـن... • ... واتقوا الله...؛

[55] حجرات/سوره49, آیه11.

[56] حجرات/سوره49, آیه12.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! ... با القاب زشت و ناپسند یکدیگر را یاد نکنید, بسیار بد است که بر کسی پس از ایمان نام کفر آمیز بگذارید... تقوای الهی پیشه کنید....)

[57] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج22, ص180.

[58] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج18, ص481.

اجتناب از بت‌پرستی

تقوا, سبب پرهیز از بت پرستی :
(اذ قال لقومه الا تتقون• اتدعون بعلا وتذرون احسن الخــلقین؛

[59] صافات/سوره37, آیه124.

[60] صافات/سوره37, آیه125.

به خاطر بیاور هنگامی را که به قومش گفت: آیا تقوا پیشه نمی‌کنید؟! آیا بت (بعل) را می‌خوانید و بهترین آفریدگارها را رها می‌سازید؟!)

[61] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج19, ص139-140.

[62] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج‌17, ص240.

اجتناب از بخل

اجتناب از بخل نفس, از آثار تقواپیشگی:
1. (... واتقوا الله... • ... ومن یوق شح نفسه فاولـئک هم المفلحون؛

[63] حشر/سوره59, آیه7.

[64] حشر/سوره59, آیه9.

... و از (مخالفت) خدا بپرهیزید ... از بخل و حرص نفس خویش باز داشته شده‌اند رستگارانند!)
2. (فاتقوا الله... ومن یوق شح نفسه فاولـئک هم المفلحون؛

[65] تغابن/سوره64, آیه16.

بنابراین تا آنجا که در توان دارید تقوای الهی پیشه کنید... و آنها که از بخل و حرص خویشتن مصون بمانند رستگار و پیروزند.)

[66] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج23, ص520.

اجتناب از بدعت

تقوا, عامل بازدارنده انسان از بدعت‌گذاری در دین:
(... قالوا لَیسَ علینا فی الامّیّین سبیلٌ ویقولون عَلَی اللَّهِ الکذِب ...• بلی‌ من اوفی‌ بِعهدِهِ واتَّقی‌ ...؛

[67] آل‌عمران/سوره3, آیه75.

[68] آل‌عمران/سوره3, آیه76.

... می‌گویند: ما در برابر امیین ( غیر یهود), مسؤول نیستیم. و بر خدا دروغ میبندند... آری, کسی که به پیمان خود وفا کند و پرهیزگاری پیشه نماید....)

اجتناب از تجاوز

تقوا, زمینه ساز پرهیز از هرگونه تجاوز به دیگران:
(... ولا تعاونوا علی الاثم والعدون واتقوا الله...؛

[69] مائده/سوره5, آیه2.

... و (هرگز) در راه گناه و تعدی همکاری ننمایید! و از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید....)

اجتناب از تجسس

اجتناب از تجسس در کارهای دیگران, از آثار تقواپیشگی مؤمنان :
(یـایها الذین امنوا... ولا تجسسوا... واتقوا الله...؛

[70] حجرات/سوره49, آیه12.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید ... و هرگز (در کار دیگران) تجسس نکنید ... تقوای الهی پیشه کنید....)

اجتناب از تردید

تقواپیشگی, عامل پرهیز از تردید درباره قدرت و ربوبیت مطلق خدا:
(اذ قال الحواریون یـعیسی ابن مریم هل یستطیع ربک ان ینزل علینا مائده من السما قال اتقوا الله ان کنتم مؤمنین؛

[71] مائده/سوره5, آیه112.

در آن هنگام که حواریون گفتند: ای عیسی بن مریم! آیا پروردگارت می‌تواند مائده‌ای از آسمان بر ما نازل کند؟ او (در پاسخ) گفت: از خدا بپرهیزید اگر با ایمان هستید!)

اجتناب از ترک جهاد

تقوا, سبب اجتناب از تخلف در جهاد با مال و جان :
(لا یستـذنک الذین یؤمنون بالله والیوم الاخر ان یجـهدوا بامولهم وانفسهم والله علیم بالمتقین؛

[72] توبه/سوره9, آیه44.

آنها که به خدا و روز جزا ایمان دارند, هیچ گاه برای ترک جهاد (در راه خدا) با اموال و جانهایشان, از تو اجازه نمی‌گیرند و خداوند پرهیزگاران را می‌شناسد.)

اجتناب از تکبر

تقوا, عامل بازدارنده انسان از خودبرتربینی:
1. (ومن اهل الکتـب... ومنهم من ان تامنه بدینار لایؤده الیک... ذلک بانهم قالوا لیس علینا فی الامیین سبیل... • بلی من اوفی بعهده واتقی....؛

[73] آل عمران/سوره3, آیه75.

[74] آل عمران/سوره3, آیه76.

و در میان اهل کتاب, ... و کسانی هستند که اگر یک دینار هم به آنان بسپاری, به تو باز نمی‌گردانند ... این بخاطر آن است که می‌گویند: ما در برابر امیین (غیر یهود), مسئول نیستیم... آری, کسی که به پیمان خود وفا کند و پرهیزگاری پیشه نماید.... )
2 (... فلبئس مثوی المتکبرین• وقیل للذین اتقوا ماذا انزل ربکم قالوا خیرا...؛چه جای بدی است جایگاه مستکبران! •(ولی هنگامی که) به پرهیزگاران گفته می‌شد: پروردگار شما چه چیز نازل کرده است؟ می‌گفتند: خیر (و سعادت)....)

[75] نحل/سوره16, آیه29.

[76] نحل/سوره16, آیه30.

3. (تلک الدار الاخره نجعلها للذین لا یریدون علوا فی الارض ولا فسادا والعـقبه للمتقین؛

[77] قصص/سوره28, آیه83.

(آری,) این سرای آخر تو را (تنها) برای کسانی قرار می‌دهیم که اراده برتری جویی در زمین و فساد را ندارند و عاقبت نیک برای پرهیزگاران است!)

اجتناب از درخواست بیجا

آراسته شدن به تقوای الهی, عامل پرهیز از درخواست‌های بیجا از خداوند:
(اذ قال الحواریون یـعیسی ابن مریم هل یستطیع ربک ان ینزل علینا مائده من السما قال اتقوا الله ان کنتم مؤمنین؛

[78] مائده/سوره5, آیه112.

در آن هنگام که حواریون گفتند: ای عیسی بن مریم! آیا پروردگارت می‌تواند مائده‌ای از آسمان بر ما نازل کند؟) او (در پاسخ) گفت: از خدا بپرهیزید اگر با ایمان هستید!)

[79] طبرسی, فضل بن حسن, مجمع البیان فی تفسیر القرآن, ج3, ص452.

[80] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج6, ص330.

اجتناب از دنیاطلبی

فریفته نشدن مردم به زندگی دنیا, از آثار تقواپیشگی و پارسایی آنان:
1. (وما علی الذین یتقون من حسابهم من شی ولـکن ذکری لعلهم یتقون• وذر الذین اتخذوا دینهم لعبـا ولهوا وغرتهم الحیوه الدنیا...؛

[81] انعام/سوره6, آیه69.

[82] انعام/سوره6, آیه70.

و (اگر) افراد با تقوا (برای ارشاد و اندرز با آنها بنشینند), چیزی از حساب (و گناه) آنها بر ایشان نیست ولی (این کار, باید تنها) برای یادآوری آنها باشد, شاید (بشنوند و) تقوی پیشه کنند! و رها کن کسانی را که آیین (فطری) خود را به بازی و سرگرمی گرفتند, و زندگی دنیا, آنها را مغرور ساخته....)
2. (یـایها الناس اتقوا ربکم... فلا تغرنکم الحیوه الدنیا ولا یغرنکم بالله الغرور؛

[83] لقمان/سوره31, آیه33.

ای مردم! تقوای الهی پیشه کنید ... پس مبادا زندگانی دنیا شما را بفریبد, و مبادا (شیطان) فریبکار شما را (به کرم) خدا مغرور سازد!)

[84] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج17, ص95-96.

اجتناب از دین‌فروشی

پروا داشتن از خدا و نهراسیدن از غیر او, مستلزم پرهیز از دین فروشی:
(و امنوا بما انزلت... ولا تشتروا بـایـتی ثمنـا قلیلا وایـی فاتقون؛

[85] بقره/سوره2, آیه41.

و به آنچه نازل کرده‌ام (قرآن) ... و آیات مرا به بهای ناچیزی نفروشید! (و به خاطر درآمد مختصری, نشانه‌های قرآن و پیامبر اسلام را, که در کتب شما موجود است, پنهان نکنید! ) و تنها از من (و مخالفت دستورهایم) بترسید (نه از مردم)!)

[86] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج1, ص207.

[87] طبرسی, فضل بن حسن, مجمع البیان فی تفسیر القرآن, ج1, ص186.

اجتناب از ربا

تاثیر تقواپیشگی, در اجتناب از ربا:
1. (یـایها الذین امنوا اتقوا الله وذروا ما بقی من الربوا...؛

[88] بقره/سوره2, آیه278.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید, و آنچه از (مطالبات) ربا باقی مانده, رها کنید....)
2. (یـایها الذین امنوا لا تاکلوا الربوا اضعـفـا مضـعفه واتقوا الله...؛

[89] آل عمران/سوره3, آیه130.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! ربا (و سود پول) را چند برابر نخورید! از خدا بپرهیزید, تا رستگار شوید.)

اجتناب از سنتهای جاهلی

نقش تقوا, در پرهیز از سنتهای جاهلی:
(یسـلونک عن الاهله قل هی موقیت للناس والحج ولیس البر بان تاتوا البیوت من ظهورها ولـکن البر من اتقی واتوا البیوت من ابوبها واتقوا الله لعلکم تفلحون؛

[90] بقره/سوره2, آیه189.

درباره (هلالهای ماه) از تو سؤال می‌کنند بگو: آنها, بیان اوقات (و تقویم طبیعی) برای (نظام زندگی) مردم و (تعیین وقت) حج است. و (آن چنان که در جاهلیت مرسوم بود که به هنگام حج, که جامه احرام می‌پوشیدند, از در خانه وارد نمی‌شدند, و از نقب پشت خانه وارد می‌شدند, نکنید! ) کار نیک, آن نیست که از پشت خانه‌ها وارد شوید بلکه نیکی این است که پرهیزگار باشید! و از در خانه‌ها وارد شوید و تقوا پیشه کنید, تا رستگار گردید!)

[91] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج2, ص9-12.

[92] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج2, ص81-82.

اجتناب از سو ظن

اجتناب از گمان‌های نادرست در مورد دیگران, از آثار تقواپیشگی:
(یـایها الذین امنوا اجتنبوا کثیرا من الظن ان بعض الظن اثم... واتقوا الله...؛

[93] حجرات/سوره49, آیه12.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از بسیاری از گمان‌ها بپرهیزید, چرا که بعضی از گمان‌ها گناه است ... تقوای الهی پیشه کنید....)

[94] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج18, ص483-488.

[95] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج22, ص181-186.

اجتناب از صید در احرام

اجتناب مؤمنان از صید در خشکی در حال احرام, از آثار تقواپیشگی آنان:
1. (یـایها الذین امنوا... واذا حللتم فاصطادوا... واتقوا الله...؛

[96] مائده/سوره5, آیه2.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! ... و اما هنگامی که از احرام بیرون آمدید, صیدکردن برای شما مانعی ندارد... و از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید....)
2. (احل لکم صید البحر وطعامه متـعـا لکم وللسیاره وحرم علیکم صید البر مادمتم حرمـا واتقوا الله...؛

[97] مائده/سوره5, آیه96.

صید دریا و طعام آن برای شما و کاروانیان حلال است تا (در حال احرام) از آن بهره‌مند شوید ولی ما دام که محرم هستید, شکار صحرا برای شما حرام است و از (نافرمانی) خدایی که به سوی او محشور می‌شوید, بترسید!)

[98] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج5, ص85-88.

[99] طبرسی, فضل بن حسن, مجمع البیان, ج3, ص422.

اجتناب از طاغوت

پرهیز از عبادت طاغوت, جلوه‌ای از تقواپیشگی و پارسایی:
(... یـعباد فاتقون• والذین اجتنبوا الطـغوت ان یعبدوها...؛

[100] زمر/سوره39, آیه16.

[101] زمر/سوره39, آیه17.

ای بندگان من! از نافرمانی من بپرهیزید! و کسانی که از عبادت طاغوت پرهیز کردند....)

[102] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج19, ص411.

اجتناب از ظلم

اجتناب از ظلم, از جلوه‌های تقواپیشگی:
1. (... وکان تقیـا• وبرا بولدیه ولم یکن جبارا عصیـا؛

[103] مریم/سوره19, آیه13.

[104] مریم/سوره19, آیه14.

و او پرهیزگار بود!•او نسبت به پدر و مادرش نیکوکار بود و جبار (و متکبر) و عصیانگر نبود!)
2. (... وان الظــلمین بعضهم اولیا بعض والله ولی المتقین؛

[105] جاثیه/سوره45, آیه19.

... و ظالمان یار و یاور یکدیگرند, اما خداوند یار و یاور پرهیزگاران است!)

[106] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج21, ص255.

[107] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج‌18, ص254.

برداشت یاد شده با سلب خصوصیت از مورد آیه, صورت گرفته است.

اجتناب از عجب

پرهیز از عجب و خودپسندی, ثمره تقوا:
1. (واذا قیل له اتق الله اخذته العزه بالاثم فحسبه جهنم ولبئس المهاد؛

[108] بقره/سوره2, آیه206.

و هنگامی که به آنها گفته شود: از خدا بترسید! (لجاجت آنان بیشتر می‌شود), و لجاجت و تعصب, آنها را به گناه می‌کشاند. آتش دوزخ برای آنان کافی است و چه بد جایگاهی است.)

[109] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج‌2, ص75-78.

2. (... فلا تزکوا انفسکم هو اعلم بمن اتقی؛

[110] نجم/سوره53, آیه32.

... پس خودستایی نکنید, او پرهیزگاران را بهتر می‌شناسد!)

[111] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج22, ص542-544.

اجتناب از عیبجویی

اجتناب از عیب جویی هم کیشان, از آثار تقواپیشگی مؤمنان:
(یـایها الذین امنوا... ولا تلمزوا انفسکم... • ... واتقوا الله...؛

[112] حجرات/سوره49, آیه11.

[113] حجرات/سوره49, آیه12.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! ... و یکدیگر را مورد طعن و عیبجویی قرار ندهید... تقوای الهی پیشه کنید....)

[114] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج18, ص481.

[115] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج22, ص179-186.

اجتناب از غیبت

پرهیز از غیبت (بدگویی در غیاب دیگران) از آثار تقواپیشگی آنان:
(یـایها الذین امنوا... ولا یغتب بعضکم بعضـا ایحب احدکم ان یاکل لحم اخیه میتـا فکرهتموه واتقوا الله...؛

[116] حجرات/سوره49, آیه12.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! ... و هیچ یک از شما دیگری را غیبت نکند, آیا کسی از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده خود را بخورد؟! (به یقین) همه شما از این امر کراهت دارید تقوای الهی پیشه کنید....)

[117] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج22, ص184-190.

[118] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج18, ص484.

اجتناب از فحشا

تقوای الهی, عامل پرهیز از ارتکاب فحشا و آلودگی به انحرافات جنسی:
1.(وجا ه قومه یهرعون الیه ومن قبل کانوا یعملون السیـات قال یـقوم هـؤلا بناتی هن اطهر لکم فاتقوا الله...؛

[119] هود/سوره11, آیه78.

قوم او (بقصد مزاحمت میهمانان) به سرعت به سراغ او آمدند (و قبلا کارهای بد انجام می‌دادند) گفت: (ای قوم من! اینها دختران منند برای شما پاکیزه ترند! (با آنها ازدواج کنید و از زشتکاری چشم بپوشید! ) از خدا بترسید....)
2. (وجا اهل المدینه یستبشرون• قال ان هـؤلا ضیفی فلا تفضحون• واتقوا الله ولاتخزون؛

[120] حجر/سوره15, آیه67 - 69.

(از سوی دیگر,) اهل شهر (از ورود میهمانان با خبر شدند, و به طرف خانه لوط) آمدند در حالی که شادمان بودند. (لوط) گفت: اینها میهمانان منند آبروی مرا نریزید! و از خدا بترسید, و مرا شرمنده نسازید!)

[121] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج10, ص505-509.

اجتناب از فساد

تقوا, بازدارنده انسان از فساد انگیزی:
(تلک الدار الاخره نجعلها للذین لا یریدون علوا فی الارض ولا فسادا والعـقبه للمتقین؛

[122] قصص/سوره28, آیه83.

[123] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج16, ص177-180.

اجتناب از قتل

اجتناب از قتل ناحق, اقتضای تقوا :
(واتل علیهم نبا ابنی ادم بالحق اذ قربا قربانـا فتقبل من احدهما ولم یتقبل من الاخر قال لاقتلنک قال انما یتقبل الله من المتقین• لئن بسطت الی یدک لتقتلنی ما انا بباسط یدی الیک لاقتلک انی اخاف الله رب العــلمین؛

[124] مائده/سوره5, آیه27.

[125] مائده/سوره5, آیه28.

و داستان دو فرزند آدم را بحق بر آنها بخوان: هنگامی که هر کدام, کاری برای تقرب (به پروردگار) انجام دادند اما از یکی پذیرفته شد, و از دیگری پذیرفته نشد (برادری که عملش مردود شده بود, به برادر دیگر) گفت: به خدا سوگند تو را خواهم کشت! (برادر دیگر) گفت: (من چه گناهی دارم؟ زیرا) خدا, تنها از پرهیزگاران می‌پذیرد! اگر تو برای کشتن من, دست دراز کنی, من هرگز به قتل تو دست نمی‌گشایم, چون از پروردگار جهانیان می‌ترسم!)

[126] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج5, ص492-493.

اجتناب از کم‌فروشی

تقوای الهی, سبب پرهیز از کم فروشی:
(فاتقوا الله واطیعون• اوفوا الکیل ولا تکونوا من المخسرین• وزنوا بالقسطاس المستقیم• ولا تبخسوا الناس اشیا هم ولا تعثوا فی الارض مفسدین؛

[127] شعرا /سوره26, آیه179.

[128] شعرا /سوره26, آیه181 - 183.

پس تقوای الهی پیشه کنید و مرا اطاعت نمایید! حق پیمانه را ادا کنید (و کم فروشی نکنید), و دیگران را به خسارت نیفکنید! و با ترازوی صحیح وزن کنید! و حق مردم را کم نگذارید, و در زمین تلاش برای فساد نکنید!)

[129] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج15, ص332-334.

اجتناب از گناه

پرهیز از گناه, برخاسته از تقواپیشگی انسان:
1. (واذا قیل له اتق الله اخذته العزه بالاثم فحسبه جهنم ولبئس المهاد؛

[130] بقره/سوره2, آیه206.

و هنگامی که به آنها گفته شود: از خدا بترسید! (لجاجت آنان بیشتر می‌شود), و لجاجت و تعصب, آنها را به گناه می‌کشاند. آتش دوزخ برای آنان کافی است و چه بد جایگاهی است!)
2. (... وتعاونوا علی البر والتقوی ولا تعاونوا علی الاثم والعدون واتقوا الله ان الله شدید العقاب؛

[131] مائده/سوره5, آیه2.

... و (همواره) در راه نیکی و پرهیزگاری با هم تعاون کنید! و (هرگز) در راه گناه و تعدی همکاری ننمایید! و از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید که مجازات خدا شدید است!)
3. (یـبنی ادم قد انزلنا علیکم لباسـا یوری سو تکم وریشـا ولباس التقوی ذلک خیر ذلک من ایـت الله لعلهم یذکرون؛

[132] اعراف/سوره7, آیه26.

ای فرزندان آدم! لباسی برای شما فرستادیم که اندام شما را می‌پوشاند و مایه زینت شماست اما لباس پرهیزگاری بهتر است! اینها (همه) از آیات خداست, تا متذکر (نعمتهای او) شوند!)

[133] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج8, ص86.

[134] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج6, ص132.

4.(قالت انی اعوذ بالرحمـن منک ان کنت تقیـا؛

[135] مریم/سوره19, آیه18.

او (سخت ترسید و) گفت: من از شر تو, به خدای رحمان پناه می‌برم اگر پرهیزگاری!) از حضرت علی علیه‌السلام روایت شده است: مریم دانست که انسان متقی, تقوایش او را از معصیت باز می‌دارد.

[136] طبرسی, فضل بن حسن, مجمع البیان فی تفسیر القرآن, ج6, ص411.

5. (الذین یجتنبون کبــئر الاثم والفوحش الا اللمم... فلا تزکوا انفسکم هو اعلم بمن اتقی؛

[137] نجم/سوره53, آیه32.

همانها که از گناهان بزرگ و اعمال زشت دوری می‌کنند, ... پس خودستایی نکنید, او پرهیزگاران را بهتر می‌شناسد!)

اجتناب از لجاجت

تقوای الهی, باعث اجتناب از لجاجت و سرسختی در برابر خدا :
(واذا قیل له اتق الله اخذته العزه بالاثم...؛

[138] بقره/سوره2, آیه206.

و هنگامی که به آنها گفته شود: از خدا بترسید! (لجاجت آنان بیشتر می‌شود), و لجاجت و تعصب, آنها را به گناه می‌کشاند....)

[139] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج2, ص75-76.

[140] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج2, ص145-146.

اجتناب از نجوای حرام

اجتناب مؤمنان از رازگویی در راستای گناه و تجاوز, از آثار تقواپیشگی آنان:
(یـایها الذین امنوا اذا تنـجیتم فلا تتنـجوا بالاثم والعدون ومعصیت الرسول وتنـجوا بالبر والتقوی واتقوا الله الذی الیه تحشرون؛

[141] مجادله/سوره58, آیه9.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هنگامی که نجوا می‌کنید, و به گناه و تعدی و نافرمانی رسول (خدا) نجوا نکنید, و به کار نیک و تقوا نجوا کنید, و از خدایی که همگی نزد او جمع می‌شوید بپرهیزید!)

[142] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج19, ص325-326.

[143] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج23, ص435.

اجتناب از ولایت اهل‌کتاب

اجتناب از پذیرش ولایت اهل کتاب استهزا کننده اسلام, اثر تقوا:
(یـایها الذین امنوا لا تتخذوا الذین اتخذوا دینکم هزوا ولعبـا من الذین اوتوا الکتـب من قبلکم والکفار اولیا واتقوا الله ان کنتم مؤمنین؛

[144] مائده/سوره5, آیه57.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! افرادی که آیین شما را به باد استهزا و بازی می‌گیرند (از اهل کتاب و مشرکان) ولی خود انتخاب نکنید, و از خدا بپرهیزید اگر ایمان دارید!)

[145] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج4, ص435-437.

[146] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج6, ص37.

اجتناب از ولایت کافران

پرهیز از قبول ولایت کافران تمسخرکننده دین, برخاسته از تقوا:
(یـایها الذین امنوا لا تتخذوا الذین اتخذوا دینکم هزوا ولعبـا من الذین اوتوا الکتـب من قبلکم والکفار اولیا واتقوا الله ان کنتم مؤمنین؛

[147] مائده/سوره5, آیه57.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! افرادی که آیین شما را به باد استهزا و بازی می‌گیرند- از اهل کتاب و مشرکان- ولی خود انتخاب نکنید 1 و از خدا بپرهیزید اگر ایمان دارید!)

[148] طبرسی, فضل بن حسن, مجمع البیان فی تفسیر القرآن, ج3, ص365.

احترام

یکی از آثار تقوا, احترام است.

حفظ حرمت پیامبر

تقواپیشگی, مستلزم حفظ حرمت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله:
(ان الذین یغضون اصوتهم عند رسول الله اولـئک الذین امتحن الله قلوبهم للتقوی لهم مغفره واجر عظیم؛

[149] حجرات/سوره49, آیه3.

آنها که صدای خود را نزد رسول خدا کوتاه می‌کنند همان کسانی هستند که خداوند دلهایشان را برای تقوا خالص نموده, و برای آنان آمرزش و پاداش عظیمی است!)

[150] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج‌18, ص462.

حفظ حرمت ماه‌های حرام

تقوای الهی, مستلزم حفظ حرمت ماه‌های حرام:
1. (الشهر الحرام بالشهر الحرام... واتقوا الله واعلموا ان الله مع المتقین؛

[151] بقره/سوره2, آیه194.

ماه حرام, در برابر ماه حرام!... و از خدا بپرهیزید (و زیاده روی ننمایید)! و بدانید خدا با پرهیزکاران است!)
2. (یـایها الذین امنوا لاتحلوا شعـئر الله ولاالشهر الحرام... واتقوا الله ان الله شدید العقاب؛

[152] مائده/سوره5, آیه2.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! شعائر و حدود الهی (و مراسم حج را محترم بشمرید! و مخالفت با آنها) را حلال ندانید!... و از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید که مجازات خدا شدید است!)

[153] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج2, ص32-35.

[154] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج2, ص91-92.

حفظ حرمت حاجیان

تقواپیشگی, مقتضی رعایت احترام حاجیان و راهیان خانه خدا :
(یـایها الذین امنوا لاتحلوا شعـئر الله ولاالشهر الحرام ولا الهدی ولا القلـئد ولا امین البیت الحرام... واتقوا الله ان الله شدید العقاب؛

[155] مائده/سوره5, آیه2.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! شعائر و حدود الهی (و مراسم حج را محترم بشمرید! و مخالفت با آنها) را حلال ندانید! و نه ماه حرام را, و نه قربانیهای بی نشان و نشاندار را, و نه آنها را که به قصد خانه خدا برای به دست آوردن فضل پروردگار و خشنودی او می‌آیند! ... و از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید که مجازات خدا شدید است!)

[156] طبرسی, فضل بن حسن, مجمع البیان فی تفسیر القرآن, ج3, ص265-266.

[157] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج4, ص251-253.

حفظ حرمت قربانی حج

پرهیزکاری و خداترسی, مستلزم حفظ حرمت قربانی حج :
(یـایها الذین امنوا لاتحلوا شعـئر الله ولاالشهر الحرام ولا الهدی ولا القلـئد... واتقوا الله ان الله شدید العقاب؛

[158] مائده/سوره5, آیه2.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! شعائر و حدود الهی (و مراسم حج را محترم بشمرید! و مخالفت با آنها) را حلال ندانید! و نه ماه حرام را, و نه قربانیهای بی نشان و نشاندار را ... و از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید که مجازات خدا شدید است!!)

[159] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج4, ص250-251.

[160] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج‌5, ص264.

احسان

از آثار تقوا, احسان و نیکی است.

احسان خدا به انسان

تقوا, سبب نیکخواهی و احسان خدا در حق انسان :
(ان المتقین فی جنـت ونعیم• انا کنا من قبل ندعوه انه هو البر الرحیم؛

[161] طور/سوره52, آیه17.

[162] طور/سوره52, آیه28.

ولی پرهیزگاران در میان باغ‌های بهشت و نعمتهای فراوان جای دارند. ما از پیش او را می‌خواندیم (و می‌پرستیدیم), که اوست نیکوکار و مهربان!)

[163] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج19, ص15.

[164] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج22, ص425.

احسان خدا به والدین

نیکی به والدین, از آثار تقوا :
(وحنانـا من لدنا وزکوه وکان تقیـا• وبرا بولدیه ولم یکن جبارا عصیـا؛

[165] مریم/سوره19, آیه13.

[166] مریم/سوره19, آیه14.

و رحمت و محبتی از ناحیه خود به او بخشیدیم, و پاکی (دل و جان)! و او پرهیزگار بود! او نسبت به پدر و مادرش نیکوکار بود و جبار (و متکبر) و عصیانگر نبود!)

[167] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج14, ص25.

تحقق احسان

تحقق نیکی, در گرو تقواپیشگی و پرهیز از گناه:
1. (لیس البر ان تولوا وجوهکم قبل المشرق والمغرب ولـکن البر من امن بالله والیوم الاخر... اولـئک الذین صدقوا واولـئک هم المتقون؛

[168] بقره/سوره2, آیه177.

نیکی, (تنها) این نیست که (به هنگام نماز,) روی خود را به سوی مشرق و (یا) مغرب کنید (و تمام گفتگوی شما, درباره قبله و تغییر آن باشد و همه وقت خود را مصروف آن سازید) بلکه نیکی (و نیکوکار) کسی است که به خدا, و روز رستاخیز, ... اینها کسانی هستند که راست می‌گویند و (گفتارشان با اعتقادشان هماهنگ است) و اینها هستند پرهیزکاران!)
2. (.. ولیس البر بان تاتوا البیوت من ظهورها ولـکن البر من اتقی واتوا البیوت من ابوبها...؛

[169] بقره/سوره2, آیه189.

... و (آن چنان که در جاهلیت مرسوم بود که به هنگام حج, که جامه احرام می‌پوشیدند, از در خانه وارد نمی‌شدند, و از نقب پشت خانه وارد می‌شدند, نکنید! ) کار نیک, آن نیست که از پشت خانه‌ها وارد شوید بلکه نیکی این است که پرهیزگار باشید! و از در خانه‌ها وارد شوید و تقوا پیشه کنید, تا رستگار گردید!....)

[170] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج1, ص649-650.

[171] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج1, ص597-602.

3. (یـایها الذین امنوا... وتعاونوا علی البر والتقوی ولا تعاونوا علی الاثم والعدون واتقوا الله ان الله شدید العقاب؛

[172] مائده/سوره5, آیه2.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! ... و (همواره) در راه نیکی و پرهیزگاری با هم تعاون کنید! و (هرگز) در راه گناه و تعدی همکاری ننمایید! و از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید که مجازات خدا شدید است!)

ادب

تقوای قلبی و درونی, مستلزم ادب و تواضع در حضور پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌:
(ان الذین یغضون اصوتهم عند رسول الله اولـئک الذین امتحن الله قلوبهم للتقوی...؛

[173] حجرات/سوره49, آیه3.

آنها که صدای خود را نزد رسول خدا کوتاه می‌کنند همان کسانی هستند که خداوند دلهایشان را برای تقوا خالص نموده....)

[174] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج22, ص137-138.

ارزشمندی انسان

تقوا, عامل ارزشمندی و برتری انسان:
1.(زین للذین کفروا الحیوه الدنیا ویسخرون من الذین امنوا والذین اتقوا فوقهم یوم القیـمه والله یرزق من یشا بغیر حساب؛

[175] بقره/سوره2, آیه212.

زندگی دنیا برای کافران زینت داده شده است, از این رو افراد با ایمان را (که گاهی دستشان تهی است), مسخره می‌کنند در حالی که پرهیزگاران در قیامت, بالاتر از آنان هستند (چرا که ارزشهای حقیقی در آنجا آشکار می‌گردد, و صورت عینی به خود می‌گیرد) و خداوند, هر کس را بخواهد بدون حساب روزی می‌دهد.)
2. (یـنسا النبی لستن کاحد من النسا ان اتقیتن فلا تخضعن بالقول فیطمع الذی فی قلبه مرض وقلن قولا معروفـا؛

[176] احزاب/سوره33, آیه32.

ای همسران پیامبر! شما همچون یکی از آنان معمولی نیستید اگر تقوا پیشه کنید پس به گونه‌ای هوس انگیز سخن نگویید که بیماردلان در شما طمع کنند, و سخن شایسته بگویید!)
3. (یـایها الناس انا خلقنـکم من ذکر وانثی وجعلنـکم شعوبـا وقبائل لتعارفوا ان اکرمکم عند الله اتقـکم ان الله علیم خبیر؛

[177] حجرات/سوره49, آیه13.

ای مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را تیره‌ها و قبیله‌ها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید (اینها ملاک امتیاز نیست,) گرامی‌ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست خداوند دانا و آگاه است!)

[178] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج18, ص489-490.

[179] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج22, ص197-200.

ارزشمندی عمل

تقوا, در ارزشمندی عمل انسان نقش اساسی دارد:
1. (... لمسجد اسس علی التقوی من اول یوم احق ان تقوم فیه فیه رجال... • افمن اسس بنیـنه علی تقوی من الله ورضون خیر...؛

[180] توبه/سوره9, آیه108.

[181] توبه/سوره9, آیه109.

... آن مسجدی که از روز نخست بر پایه تقوا بنا شده, شایسته‌تر است که در آن (به عبادت) بایستی در آن, مردانی هستند که دوست می‌دارند پاکیزه باشند و خداوند پاکیزگان را دوست دارد! آیا کسی که شالوده آن را بر تقوای الهی و خشنودی او بنا کرده بهتر است....)

[182] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج8, ص141.

2. (لن ینال الله لحومها ولا دماؤها ولـکن یناله التقوی منکم...؛

[183] حج/سوره22, آیه37.

نه گوشتها و نه خونهای آنها, هرگز به خدا نمی‌رسد. آنچه به او می‌رسد, تقوا و پرهیزگاری شماست....)

[184] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج14, ص109.

استحکام روابط خانوادگی

تقوا, باعث تحکیم پیوند خانوادگی:
1. (ولن تستطیعوا ان تعدلوا بین النسا ولو حرصتم فلا تمیلوا کل المیل فتذروها کالمعلقه وان تصلحوا وتتقوا فان الله کان غفورا رحیمـا؛

[185] نسا /سوره4, آیه129.

شما هرگز نمی‌توانید (از نظر محبت قلبی) در میان زنان, عدالت برقرار کنید, هر چند کوشش نمایید! ولی تمایل خود را بکلی متوجه یک طرف نسازید که دیگری را بصورت زنی که شوهرش را از دست داده درآورید! و اگر راه صلاح و پرهیزگاری پیش گیرید, خداوند آمرزنده و مهربان است.)

[186] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج4, ص154.

[187] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج5, ص165.

2. (واذ تقول للذی انعم الله علیه وانعمت علیه امسک علیک زوجک واتق الله...؛

[188] احزاب/سوره33, آیه37.

(به خاطر بیاور) زمانی را که به آن کس که خداوند به او نعمت داده بود و تو نیز به او نعمت داده بودی (به فرزند خوانده‌ات (زید)) می‌گفتی: همسرت را نگاه دار و از خدا بپرهیز!....)

استواری سخن

استوارگویی, سخن گفتن به صلاح و مطابق واقع پیامد تقواپیشگی مؤمنان:
(یـایها الذین امنوا اتقوا الله وقولوا قولا سدیدا؛

[189] احزاب/سوره33, آیه70.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! تقوای الهی پیشه کنید و سخن حق بگویید.)

[190] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج17, ص447.

[191] طبرسی, فضل بن حسن, مجمع البیانفی تفسیر القرآن, ج8, ص185.

اصلاح عمل

تقواپیشگی, زمینه ساز اصلاح اعمال انسان :
1. (... فمن اتقی واصلح...؛

[192] اعراف/سوره7, آیه35.

... کسانی که پرهیزگاری پیشه کنند و عمل صالح انجام دهند....)
2. (یـایها الذین امنوا اتقوا الله وقولوا قولا سدیدا• یصلح لکم اعمــلکم...؛

[193] احزاب/سوره33, آیه70.

[194] احزاب/سوره33, آیه71.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! تقوای الهی پیشه کنید و سخن حق بگویید... تا خدا کارهای شما را اصلاح کند....)

[195] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج16, ص523.

[196] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج17, ص447-449.

اطاعت

یکی از آثار تقواپیشگی, اطاعت است.

اطاعت از خدا

اطاعت خدا, از آثار تقوا و پرهیزکاری :
(... فاتقوا الله... واطیعوا الله...؛

[197] انفال/سوره8, آیه1.

... از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید! ... و خدا و پیامبرش را اطاعت کنید....)

[198] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج7, ص80.

[199] طبرسی, فضل بن حسن, مجمع البیان فی تفسیر القرآن, ج4, ص426.

پرهیز از تندروی

پرهیز از پیشی گرفتن بر خدا و رسول, تندروی, از آثار تقوا و پارسایی:
(یـایها الذین امنوا لا تقدموا بین یدی الله ورسوله واتقوا الله...؛

[200] حجرات/سوره49, آیه1.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! چیزی را بر خدا و رسولش مقدم نشمرید (و پیشی مگیرید), و تقوای الهی پیشه کنید....)

[201] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج22, ص135-136.

اطاعت اصحاب ایکه

تقواپیشگی اصحاب ایکه, مایه اطاعت آنان از شعیب علیه‌السلام:
(کذب اصحـب لـیکه المرسلین• اذ قال لهم شعیب الا تتقون• انی لکم رسول امین• فاتقوا الله واطیعون؛

[202] شعرا /سوره26, آیه176 - 179.

اصحاب ایکه (شهری نزدیک مدین) رسولان (خدا) را تکذیب کردند, هنگامی که شعیب به آنها گفت: آیا تقوا پیشه نمی‌کنید؟! مسلما من برای شما پیامبری امین هستم! پس تقوای الهی پیشه کنید و مرا اطاعت نمایید!)

[203] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج15, ص331-332.

اطاعت قوم ثمود

تقواپیشگی قوم ثمود, زمینه اطاعت آنان از صالح علیه‌السلام:
(کذبت ثمود المرسلین• اذ قال لهم اخوهم صــلح الا تتقون• انی لکم رسول امین• فاتقوا الله واطیعون• فاتقوا الله واطیعون؛

[204] شعرا /سوره26, آیه141 - 144.

[205] شعرا /سوره26, آیه150.

قوم ثمود رسولان (خدا) را تکذیب کردند, هنگامی که صالح به آنان گفت: (آیا تقوا پیشه نمی‌کنید؟! من برای شما پیامبری امین هستم! پس تقوای الهی پیشه کنید و مرا اطاعت نمایید! پس از خدا بترسید و مرا اطاعت کنید!)

اطاعت حواریون

تقواپیشگی حواریون, مایه اطاعت آنان از عیسی علیه‌السلام:
1. (ورسولا الی بنی اسر یل انی قد جئتکم بـایه من ربکم... • ومصدقـا لما بین یدی من التوره... فاتقوا الله واطیعون؛

[206] آل عمران/سوره3, آیه49.

[207] آل عمران/سوره3, آیه50.

و (او را به عنوان) رسول و فرستاده به سوی بنی اسرائیل (قرار داده, که به آنها می‌گوید:) من نشانه‌ای از طرف پروردگار شما, برایتان آورده‌ام ... و آنچه را پیش از من از تورات بوده, تصدیق می‌کنم ... پس از خدا بترسید, و مرا اطاعت کنید!)
2. (ان هو الا عبد انعمنا علیه وجعلنـه مثلا لبنی اسر یل• ولما جا عیسی بالبینـت قال قد جئتکم بالحکمه ولابین لکم بعض الذی تختلفون فیه فاتقوا الله واطیعون؛

[208] زخرف/سوره43, آیه59.

[209] زخرف/سوره43, آیه63.

مسیح فقط بنده‌ای بود که ما نعمت به او بخشیدیم و او را نمونه و الگویی برای بنی اسرائیل قرار دادیم. و هنگامی که عیسی دلایل روشن (برای آنها) آورد گفت: من برای شما حکمت آورده‌ام, و آمده‌ام تا برخی از آنچه را که در آن اختلاف دارید روشن کنم پس تقوای الهی پیشه کنید و از من اطاعت نمایید!)

[210] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج3, ص316.

اطاعت قوم لوط

تقواپیشگی قوم لوط, زمینه اطاعت آنان از لوط علیه‌السلام:
اذ قال لهم اخوهم لوط الا تتقون• فاتقوا الله واطیعون؛

[211] شعرا /سوره26, آیه161.

[212] شعرا /سوره26, آیه163.

هنگامی که برادرشان لوط به آنان گفت: (آیا تقوا پیشه نمی‌کنید؟! پس تقوای الهی پیشه کنید و مرا اطاعت نمایید!)

[213] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج15, ص316.

اطاعت مسلمانان

تقواپیشگی مسلمانان, عامل اطاعت آنان از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
1. (واطیعوا الله والرسول لعلکم ترحمون• وسارعوا الی مغفره من ربکم وجنه عرضها السمـوت والارض اعدت للمتقین؛

[214] آل عمران/سوره3, آیه132.

[215] آل عمران/سوره3, آیه133.

و خدا و پیامبر را اطاعت کنید, تا مشمول رحمت شوید! و شتاب کنید برای رسیدن به آمرزش پروردگارتان و بهشتی که وسعت آن, آسمانها و زمین است و برای پرهیزگاران آماده شده است.)
2. (یسـلونک عن الانفال قل الانفال لله والرسول فاتقوا الله واصلحوا ذات بینکم واطیعوا الله ورسوله ان کنتم مؤمنین؛

[216] انفال/سوره8, آیه1.

از تو درباره انفال (غنایم, و هر گونه مال بدون مالک مشخص) سؤال می‌کنند بگو: انفال مخصوص خدا و پیامبر است پس, از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید! و خصومتهایی را که در میان شماست, آشتی دهید! و خدا و پیامبرش را اطاعت کنید اگر ایمان دارید!)
3. (لا یستـذنک الذین یؤمنون بالله والیوم الاخر ان یجـهدوا بامولهم وانفسهم والله علیم بالمتقین؛

[217] توبه/سوره9, آیه44.

[218] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج7, ص430-431.

اطاعت قوم نوح

تقواپیشگی قوم نوح, زمینه اطاعت آنان از نوح علیه‌السلام:
1. (اذ قال لهم اخوهم نوح الا تتقون• فاتقوا الله واطیعون• فاتقوا الله واطیعون؛

[219] شعرا /سوره26, آیه106.

[220] شعرا /سوره26, آیه108.

[221] شعرا /سوره26, آیه110.

هنگامی که برادرشان نوح به آنان گفت: آیا تقوا پیشه نمی‌کنید؟! تقوای الهی پیشه کنید و مرا اطاعت نمایید! پس, تقوای الهی پیشه کنید و مرا اطاعت نمایید!)
2. (انا ارسلنا نوحـا الی قومه ان انذر قومک من قبل ان یاتیهم عذاب الیم• ان اعبدوا الله واتقوه واطیعون؛

[222] نوح/سوره71, آیه1.

[223] نوح/سوره71, آیه3.

ما نوح را به سوی قومش فرستادیم و گفتیم: قوم خود را انذار کن پیش از آنکه عذاب دردناک به سراغشان آید! که خدا را پرستش کنید و از مخالفت او بپرهیزید و مرا اطاعت نمایید!)

[224] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج15, ص280-281.

اطاعت قوم عاد

رعایت تقوا از سوی قوم عاد, مایه اطاعت آنان از هود علیه‌السلام:
(کذبت عاد المرسلین• اذ قال لهم اخوهم هود الا تتقون• انی لکم رسول امین• فاتقوا الله واطیعون• فاتقوا الله واطیعون؛

[225] شعرا /سوره26, آیه123 - 126.

[226] شعرا /سوره26, آیه131.

قوم عاد (نیز) رسولان (خدا) را تکذیب کردند, هنگامی که برادرشان هود گفت: آیا تقوا پیشه نمی‌کنید؟! مسلما من برای شما پیامبری امین هستم. پس تقوای الهی پیشه کنید و مرا اطاعت نمایید! پس تقوای الهی پیشه کنید و مرا اطاعت نمایید!)

[227] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج15, ص290-292.

اقامه نماز

یکی از آثار تقوا, اقامه نماز است.

[228] برای توضیح بیشتر به مقاله نماز متقین (قرآن) رجوع شود.

امانت‌داری

برگرداندن امانت به صاحب آن, از آثار تقواپیشگی:
1. (... فان امن بعضکم بعضـا فلیؤد الذی اؤتمن‌امـنته ولیتق الله ربه...؛

[229] بقره/سوره2, آیه283.

... باید کسی که امین شمرده شده (و بدون گروگان, چیزی از دیگری گرفته), امانت (و بدهی خود را به موقع) بپردازد و از خدایی که پروردگار اوست. بپرهیزد!....)

[230] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج2, ص393.

[231] طبرسی, فضل بن حسن, مجمع البیان فی تفسیر القرآن, ج2, ص224.

2. (ومن اهل الکتـب من ان تامنه بقنطار یؤده الیکومنهم من ان تامنه بدینار لایؤده الیک الا مادمت علیه قائمـا... • بلی من اوفی بعهده واتقی فان الله یحب المتقین؛

[232] آل عمران/سوره3, آیه75.

[233] آل عمران/سوره3, آیه76.

و در میان اهل کتاب, کسانی هستند که اگر ثروت زیادی به رسم امانت به آنها بسپاری, به تو باز می‌گردانند و کسانی هستند که اگر یک دینار هم به آنان بسپاری, به تو باز نمی‌گردانند مگر تا زمانی که بالای سر آنها ایستاده (و بر آنها مسلط) باشی!... آری, کسی که به پیمان خود وفا کند و پرهیزگاری پیشه نماید, (خدا او را دوست می‌دارد زیرا) خداوند پرهیزگاران را دوست دارد.)

امداد خدا

تقوا, زمینه بهره‌مند شدن از نصرت و امداد خداوند:
1. (... واتقوا الله واعلموا ان الله مع المتقین؛

[234] بقره/سوره2, آیه194.

... و از خدا بپرهیزید (و زیاده روی ننمایید)! و بدانید خدا با پرهیزکاران است!)

[235] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج9, ص361.

2. (ولقد نصرکم الله ببدر وانتم اذله فاتقوا الله لعلکم تشکرون• بلی ان تصبروا وتتقوا ویاتوکم من فورهم هـذا یمددکم ربکم بخمسه الـف من الملـئکه مسومین؛

[236] آل عمران/سوره3, آیه123.

[237] آل عمران/سوره3, آیه125.

خداوند شما را در (بدر) یاری کرد (و بر دشمنان خطرناک, پیروز ساخت) در حالی که شما (نسبت به آنها), ناتوان بودید. پس, از خدا بپرهیزید (و در برابر دشمن, مخالفت فرمان پیامبر نکنید), تا شکر نعمت او را بجا آورده باشید! آری, (امروز هم) اگر استقامت و تقوا پیشه کنید, و دشمن به همین زودی به سراغ شما بیاید, خداوند شما را به پنج هزار نفر از فرشتگان, که نشانه‌هایی با خود دارند, مدد خواهد داد!)

[238] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج3, ص96-98.

3. (یـایها الذین امنوا اذکروا نعمت الله علیکم اذ هم قوم ان یبسطوا الیکم ایدیهم فکف ایدیهم عنکم واتقوا الله...؛

[239] مائده/سوره5, آیه11.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! نعمتی را که خدا به شما بخشید, به یاد آورید آن زمان که جمعی (از دشمنان), قصد داشتند دست به سوی شما دراز کنند (و شما را از میان بردارند), اما خدا دست آنها را از شما باز داشت! از خدا بپرهیزید!...)
4. (... وقـتلوا المشرکین کافه کما یقـتلونکم کافه واعلموا ان الله مع المتقین؛

[240] توبه/سوره9, آیه36.

... با مشرکان, دسته جمعی پیکار کنید, همان گونه که آنها دسته جمعی با شما پیکار می‌کنند و بدانید خداوند با پرهیزگاران است!)
5. (یـایها الذین امنوا قـتلوا الذین یلونکم من الکفار ولیجدوا فیکم غلظه واعلموا ان الله مع المتقین؛

[241] توبه/سوره9, آیه123.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! با کافرانی که به شما نزدیکترند, پیکار کنید! (و دشمن دورتر, شما را از دشمنان نزدیک غافل نکند! ) آنها باید در شما شدت و خشونت (و قدرت) احساس کنند و بدانید خداوند با پرهیزگاران است!)

[242] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج9, ص551.

6. (ان الله مع الذین اتقوا...؛

[243] نحل/سوره16, آیه128.

و بدانید خدا با پرهیزکاران است!....)

امر به معروف

امر به معروف مؤمنان, از آثار تقواپیشگی آنان:
(یـایها الذین امنوا اتقوا الله حق تقاته... • ولتکن منکم امه یدعون الی الخیر ویامرون بالمعروف وینهون عن المنکر...؛

[244] آل عمران/سوره3, آیه102.

[245] آل عمران/سوره3, آیه104.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! آن گونه که حق تقوا و پرهیزکاری است, از خدا بپرهیزید! و از دنیا نروید, مگر اینکه مسلمان باشید! (باید گوهر ایمان را تا پایان عمر, حفظ کنید!) باید از میان شما, جمعی دعوت به نیکی, و امر به معروف و نهی از منکر کنند!....)

[246] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج3, ص40-41.

[247] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج3, ص577.

امنیت

تقوا, زمینه ساز بهره‌مندی از امنیت و آرامش در بهشت:
1. (ان المتقین فی جنـت وعیون• ادخلوها بسلـم امنین؛

[248] حجر/سوره15, آیه45.

[249] حجر/سوره15, آیه46.

به یقین, پرهیزگاران در باغها (ی سرسبز بهشت) و در کنار چشمه‌ها هستند. (فرشتگان به آنها می‌گویند: ) داخل این باغها شوید با سلامت و امنیت!)

[250] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج11, ص90-91.

2. (ان المتقین فی مقام امین• فی جنـت وعیون• یدعون فیها بکل فـکهه امنین؛

[251] دخان/سوره44, آیه51.

[252] دخان/سوره44, آیه52.

[253] دخان/سوره44, آیه55.

(ولی) پرهیزگاران در جایگاه امنی قرار دارند, در میان باغها و چشمه‌ها .آنها در آنجا هر نوع میوه‌ای را بخواهند در اختیارشان قرار می‌گیرد, و در نهایت امنیت به سر می‌برند!)

[254] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج‌21, ص210.

امیدواری

یکی از آثار تقوا, امیدواری است.

امیدواری به رحمت الهی

تقواپیشگی, مایه امیدواری به رحمت الهی:
1. (وهـذا کتـب انزلنـه مبارک فاتبعوه واتقوا لعلکم ترحمون؛

[255] انعام/سوره6, آیه6 155.

و این کتابی است پر برکت, که ما (بر تو) نازل کردیم از آن پیروی کنید, و پرهیزگاری پیشه نمائید, باشد که مورد رحمت (خدا) قرار گیرید!)
2. (او عجبتم ان جا کم ذکر من ربکم علی رجل منکم لینذرکم ولتتقوا ولعلکم ترحمون؛

[256] اعراف/سوره7, آیه63.

آیا تعجب کرده‌اید که دستور آگاه کننده پروردگارتان به وسیله مردی از میان شما به شما برسد, تا (از عواقب اعمال خلاف) بیمتان دهد, و (در پرتو این دستور,) پرهیزگاری پیشه کنید و شاید مشمول رحمت (الهی) گردید؟!)
3. (واذا قیل لهم اتقوا ما بین ایدیکم وما خلفکم لعلکم ترحمون؛

[257] یس/سوره36, آیه45.

و هر گاه به آنها گفته شود: (از آنچه پیش رو و پشت سر شماست (از عذابهای الهی) بترسید تا مشمول رحمت الهی شوید! ) (اعتنا نمی‌کنند).)
4. (انما المؤمنون اخوه فاصلحوا بین اخویکم واتقوا الله لعلکم ترحمون؛

[258] حجرات/سوره49, آیه10.

مؤمنان برادر یکدیگرند پس دو برادر خود را صلح و آشتی دهید و تقوای الهی پیشه کنید, باشد که مشمول رحمت او شوید!)

امیدواری به رستگاری

تقواپیشگی, زمینه امیدواری به رستگاری:
1. (یسـلونک عن الاهله قل هی موقیت للناس والحج ولیس البر بان تاتوا البیوت من ظهورها ولـکن البر من اتقی واتوا البیوت من ابوبها واتقوا الله لعلکم تفلحون؛

[259] بقره/سوره2, آیه189.

درباره (هلالهای ماه) از تو سؤال می‌کنند بگو: (آنها, بیان اوقات (و تقویم طبیعی) برای (نظام زندگی) مردم و (تعیین وقت) حج است). و (آن چنان که در جاهلیت مرسوم بود که به هنگام حج, که جامه احرام می‌پوشیدند, از در خانه وارد نمی‌شدند, و از نقب پشت خانه وارد می‌شدند, نکنید! ) کار نیک, آن نیست که از پشت خانه‌ها وارد شوید بلکه نیکی این است که پرهیزگار باشید! و از در خانه‌ها وارد شوید و تقوا پیشه کنید, تا رستگار گردید!)
2. (یـایها الذین امنوا لا تاکلوا الربوا اضعـفـا مضـعفه واتقوا الله لعلکم تفلحون؛

[260] آل عمران/سوره3, آیه130.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! ربا (و سود پول) را چند برابر نخورید! از خدا بپرهیزید, تا رستگار شوید!)
3. (یـایها الذین امنوا اصبروا وصابروا ورابطوا واتقوا الله لعلکم تفلحون؛

[261] آل عمران/سوره3, آیه200.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! (در برابر مشکلات و هوسها,) استقامت کنید! و در برابر دشمنان (نیز), پایدار باشید و از مرزهای خود, مراقبت کنید و از خدا بپرهیزید, شاید رستگار شوید!)
4. (یـایها الذین امنوا اتقوا الله وابتغوا الیه الوسیله وجـهدوا فی سبیله لعلکم تفلحون؛

[262] مائده/سوره5, آیه35.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید! و وسیله‌ای برای تقرب به او بجوئید! و در راه او جهاد کنید, باشد که رستگار شوید!)
5. (قل لایستوی الخبیث والطیب ولو اعجبک کثره الخبیث فاتقوا الله یـاولی الالبـب لعلکم تفلحون؛

[263] مائده/سوره5, آیه100.

بگو: ( (هیچ گاه) ناپاک و پاک مساوی نیستند هر چند فزونی ناپاکها, تو را به شگفتی اندازد! از (مخالفت) خدا بپرهیزید‌ای صاحبان خرد, شاید رستگار شوید!)

[264] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج3, ص267-268.

انفاق

انفاق در راه خدا و تامین نیازهای مالی جهاد, از آثار تقوا و خداترسی:
(... واتقوا الله واعلموا ان الله مع المتقین• وانفقوا فی سبیل الله ولا تلقوا بایدیکم الی التهلکه واحسنوا...؛

[265] بقره/سوره2, آیه194.

[266] بقره/سوره2, آیه195.

... و از خدا بپرهیزید (و زیاده روی ننمایید)! و بدانید خدا با پرهیزکاران است! و در راه خدا, انفاق کنید! و (با ترک انفاق,) خود را به دست خود, به هلاکت نیفکنید! و نیکی کنید! که خداوند, نیکوکاران را دوست می‌دارد.)

[267] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج‌2, ص93.

[268] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج2, ص35-37.

بیان موضوع انفاق پس از امر به تقوا می‌تواند اشاره به این معنا باشد که از مصادیق تقوا انفاق کردن در راه خداست.

برکات خدا

بهره‌مند شدن جوامع بشری از توسعه و برکات فراوان و گوناگون آسمان و زمین, در صورت ایمان و رعایت تقوا :
(ولو ان اهل القری امنوا واتقوا لفتحنا علیهم برکـت من السما والارض...؛

[269] اعراف/سوره7, آیه96.

و اگر اهل شهرها و آبادیها, ایمان می‌آوردند و تقوا پیشه می‌کردند, برکات آسمان و زمین را بر آنها می‌گشودیم....)

[270] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج8, ص254.

[271] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج6, ص265.

نزول آب با برکت

نزول آب با برکت از آسمان, از آثار تقواپیشگی جوامع:
(ولو ان اهل القری امنوا واتقوا لفتحنا علیهم برکـت من السما والارض ولـکن کذبوا فاخذنـهم بما کانوا یکسبون؛

[272] اعراف/سوره7, آیه96.

و اگر اهل شهرها و آبادیها, ایمان می‌آوردند و تقوا پیشه می‌کردند, برکات آسمان و زمین را بر آنها می‌گشودیم ولی (آنها حق را) تکذیب کردند ما هم آنان را به کیفر اعمالشان مجازات کردیم.)

[273] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج6, ص265-266.

بشارت

تقوا, عامل بهره‌مندی از بشارتهای الهی می‌باشد:
1. (بلی ان تصبروا وتتقوا ویاتوکم من فورهم هـذا یمددکم ربکم بخمسه الـف من الملـئکه مسومین• وما جعله الله الا بشری لکم ولتطمئن قلوبکم به وما النصر الا من عند الله العزیز الحکیم؛

[274] آل عمران/سوره3, آیه125.

[275] آل عمران/سوره3, آیه126.

آری, (امروز هم) اگر استقامت و تقوا پیشه کنید, و دشمن به همین زودی به سراغ شما بیاید, خداوند شما را به پنج هزار نفر از فرشتگان , که نشانه‌هایی با خود دارند, مدد خواهد داد! ولی اینها را خداوند فقط بشارت, و برای اطمینان خاطر شما قرار داده وگرنه, پیروزی تنها از جانب خداوند توانای حکیم است!)

[276] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج3, ص79.

2. (الذین امنوا وکانوا یتقون• لهم البشری فی الحیوه الدنیا وفی الاخره...؛

[277] یونس/سوره10, آیه63.

[278] یونس/سوره10, آیه64.

همانها که ایمان آوردند, و (از مخالفت فرمان خدا) پرهیز می‌کردند. در زندگی دنیا و در آخرت, شاد (و مسرور)ند....)

[279] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج8, ص336.

بشارت به بهشت

بشارت مؤمنان به بهشت, پیامد رعایت تقوا در زندگی زناشویی و محیط خانواده:
(نساؤکم حرث لکم فاتوا حرثکم انی شئتم وقدموا لانفسکم واتقوا الله واعلموا انکم ملـقوه وبشر المؤمنین؛

[280] بقره/سوره2, آیه223.

زنان شما, محل بذرافشانی شما هستند پس هر زمان که بخواهید, می‌توانید با آنها آمیزش کنید. و (سعی نمائید از این فرصت بهره گرفته, با پرورش فرزندان صالح) اثر نیکی برای خود, از پیش بفرستید! و از خدا بپرهیزید و بدانید او را ملاقات خواهید کرد و به مؤمنان, بشارت ده!)

[281] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج2, ص320.

[282] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج2, ص143.

بشارت‌های قرآن

تقوا, زمینه برخورداری از بشارت‌های محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله و قرآن :
(فانما یسرنـه بلسانک لتبشر به المتقین...؛

[283] مریم/سوره19, آیه97.

و ما فقط آن (قرآن) را بر زبان تو آسان ساختیم تا پرهیزگاران را بوسیله آن بشارت دهی, و دشمنان سرسخت را با آنان انذار کنی.)

[284] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج14, ص160-161.

بصیرت

تقوا, باعث بیداری و بصیرت انسان از خطر شیطان:
(ان الذین اتقوا اذا مسهم طــئف من الشیطـن تذکروا فاذا هم مبصرون؛

[285] اعراف/سوره7, آیه201.

پرهیزگاران هنگامی که گرفتار وسوسه‌های شیطان شوند, به یاد (خدا و پاداش و کیفر او) می‌افتند و (در پرتو یاد او, راه حق را می‌بینند و) ناگهان بینا می‌گردند.)

[286] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج8, ص498.

[287] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج7, ص65-67.

بصیرت ویژه

رعایت تقوا و ترس از خدا, موجب بهره‌مندی از بصیرتی ویژه, برای شناخت حق و باطل:
(یـایها الذین امنوا ان تتقوا الله یجعل لکم فرقانـا...؛

[288] انفال/سوره8, آیه29.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اگر از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید, برای شما وسیله‌ای جهت جدا ساختن حق از باطل قرار می‌دهد (روشن بینی خاصی که در پرتو آن, حق را از باطل خواهید شناخت))
نکره آمدن کلمه (فرقانا) حکایت دارد که این بصیرت خدادادی, عنایتی ویژه و غیر از عقل و فطرت و مانند آن است که خداوند به عموم انسان‌ها عطا فرموده است و از آن به بیداردلی تعبیر می‌شود و این بیداردلی برای شناخت حق و باطل است.

[289] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج7, ص140.

بهره‌مندی از تعالیم خدا

تقوا, زمینه ساز بهره‌مندی از تعلیمات ویژه الهی می‌شود:
(... واتقوا الله ویعلمکم الله...؛

[290] بقره/سوره2, آیه282.

از خدا بپرهیزید! و خداوند به شما تعلیم می‌دهد....)

[291] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج2, ص390-391.

در تفسیر (یعلمکم الله) اقوالی وجود دارد: برخی گفته‌اند: مقصود از آن تعلیم شرایع دین و مسائل حلال و حرام است و برخی بر این قولند که تقوا سبب تعلیم الهی است.

[292] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج2, ص434-435.

بهره‌مندی از نور خدا

برخورداری تقواپیشگان, از نور و روشنایی ویژه الهی در زندگی بر اثر تقوا:
1. (ولقد اتینا موسی وهـرون الفرقان وضیا وذکرا للمتقین؛

[293] انبیا /سوره21, آیه48.

ما به موسی و هارون, (فرقان) (وسیله جدا کردن حق از باطل) و نور, و آنچه مایه یادآوری برای پرهیزگاران است, دادیم.)

[294] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج13, ص422-423.

2. (یـایها الذین امنوا اتقوا الله... ویجعل لکم نورا تمشون به...؛

[295] حدید/سوره57, آیه28.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! تقوای الهی پیشه کنید ... و برای شما نوری قرار دهد که با آن (در میان مردم و در مسیر زندگی خود) راه بروید ....)

بهره‌مندی از ولایت

تقوا, سبب دستیابی به ولایت الهی:
1. (الا ان اولیا الله لا خوف علیهم ولا هم یحزنون• الذین امنوا وکانوا یتقون؛

[296] یونس/سوره10, آیه62.

[297] یونس/سوره10, آیه63.

آگاه باشید (دوستان و) اولیای خدا, نه ترسی دارند و نه غمگین می‌شوند! همانها که ایمان آوردند, و (از مخالفت فرمان خدا) پرهیز می‌کردند.)
2. (... وان الظــلمین بعضهم اولیا بعض والله ولی المتقین؛

[298] جاثیه/سوره45, آیه19.

... ظالمان یار و یاور یکدیگرند, اما خداوند یار و یاور پرهیزگاران است!)

[299] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج18, ص254.

[300] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج21, ص255.

پذیرش احکام

پذیرفتن احکام الهی, از آثار تقواپیشگی:
1. (... ولاحل لکم بعض الذی حرم علیکم... فاتقوا الله واطیعون؛

[301] آل عمران/سوره3, آیه50.

... تا پاره‌ای از چیزهایی را که (بر اثر ظلم و گناه,) بر شما حرام شده, (مانند گوشت بعضی از چهارپایان و ماهیها,) حلال کنم ... پس از خدا بترسید, و مرا اطاعت کنید!)
2. (یـایها النبی اذا طـلقتم النسا فطـلقوهن لعدتهن واحصوا العده واتقوا الله ربکم لا تخرجوهن من بیوتهن ولا یخرجن الا ان یاتین بفـحشه مبینه وتلک حدود الله ومن یتعد حدود الله فقد ظـلم نفسه لا تدری لعل الله یحدث بعد ذلک امرا• فاذا بلغن اجلهن فامسکوهن بمعروف اوفارقوهن بمعروف واشهدوا ذوی عدل منکم واقیموا الشهـده لله ذلکم یوعظ به من کان یؤمن بالله والیوم الاخر ومن یتق الله یجعل له مخرجـا؛

[302] طلاق/سوره65, آیه1 - 2.

ای پیامبر ! هر زمان خواستید زنان را طلاق دهید, در زمان عده, آنها را طلاق گویید (زمانی که از عادت ماهانه پاک شده و با همسرشان نزدیکی نکرده باشند), و حساب عده را نگه دارید و از خدایی که پروردگار شماست بپرهیزید نه شما آنها را از خانه هایشان بیرون کنید و نه آنها (در دوران عده) بیرون روند, مگر آنکه کار زشت آشکاری انجام دهند این حدود خداست, و هرکس از حدود الهی تجاوز کند به خویشتن ستم کرده تو نمی‌دانی شاید خداوند بعد از این, وضع تازه (و وسیله اصلاحی) فراهم کند! و چون عده آنها سرآمد, آنها را به طرز شایسته‌ای نگه دارید یا به طرز شایسته‌ای از آنان جدا شوید و دو مرد عادل از خودتان را گواه گیرید و شهادت را برای خدا برپا دارید این چیزی است که مؤمنان به خدا و روز قیامت به آن اندرز داده می‌شوند! و هر کس تقوای الهی پیشه کند, خداوند راه نجاتی برای او فراهم می‌کند.)

[303] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج‌19, ص526.

پیروزی

تقوا, زمینه بهره‌مند شدن از پیروزی و نصرت خدا:
1. (ولقد نصرکم الله ببدر وانتم اذله فاتقوا الله لعلکم تشکرون• بلی ان تصبروا وتتقوا ویاتوکم من فورهم هـذا یمددکم ربکم بخمسه الـف من الملـئکه مسومین• وما جعله الله الا بشری لکم ولتطمئن قلوبکم به وما النصر الا من عند الله العزیز الحکیم؛

[304] آل عمران/سوره3, آیه123.

[305] آل عمران/سوره3, آیه125.

[306] آل عمران/سوره3, آیه126.

[307] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج4, ص10-12.

2. (قال موسی لقومه استعینوا بالله واصبروا ان الارض لله یورثها من یشا من عباده والعـقبه للمتقین؛

[308] اعراف/سوره7, آیه128.

موسی به قوم خود گفت: از خدا یاری جویید, و استقامت پیشه کنید, که زمین از آن خداست, و آن را به هر کس از بندگانش که بخواهد, واگذار می‌کند و سرانجام (نیک) برای پرهیزکاران است!)
3. (تلک من انبا الغیب نوحیها الیک ما کنت تعلمها انت ولا قومک من قبل هـذا فاصبر ان العـقبه للمتقین؛

[309] هود/سوره11, آیه49.

اینها از خبرهای غیب است که به تو (ای پیامبر) وحی می‌کنیم نه تو, و نه قومت, اینها را پیش از این نمی‌دانستید! بنابراین, صبر و استقامت کن, که عاقبت از آن پرهیزگاران است!)

تأخیر اجل

تقواپیشگی, از عوامل تاخیر اجل و مرگ انسان:
(ان اعبدوا الله واتقوه واطیعون• یغفر لکم من ذنوبکم ویؤخرکم الی اجل مسمی ان اجل الله اذا جا لا یؤخر لو کنتم تعلمون؛

[310] نوح/سوره71, آیه3.

[311] نوح/سوره71, آیه4.

که خدا را پرستش کنید و از مخالفت او بپرهیزید و مرا اطاعت نمایید! اگر چنین کنید, خدا گناهانتان را می‌آمرزد و تا زمان معینی شما را عمر می‌دهد زیرا هنگامی که اجل الهی فرا رسد, تاخیری نخواهد داشت اگر می‌دانستید!)

[312] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج20, ص42-43.

تحول تاریخ

نقش تقوا در تحولات تاریخی جوامع:
(ولو ان اهل القری امنوا واتقوا لفتحنا علیهم برکـت من السما والارض ولـکن کذبوا فاخذنـهم بما کانوا یکسبون؛

[313] اعراف/سوره7, آیه96.

[314] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج6, ص265.

[315] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج8, ص254.

تذکر

تقوا, باعث یاد خدا و تذکر انسان:
(ان الذین اتقوا اذا مسهم طـئف من الشیطـن تذکروا فاذا هم مبصرون؛

[316] اعراف/سوره7, آیه201.

[317] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج7, ص66-67.

تسلیم

تقواپیشگی, زمینه ساز تسلیم کامل انسان در برابر خدا:
(یـایها الذین امنوا اتقوا الله حق تقاته ولاتموتن الا وانتم مسلمون؛

[318] آل عمران/سوره3, آیه102.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! آن گونه که حق تقوا و پرهیزکاری است, از خدا بپرهیزید! و از دنیا نروید, مگر اینکه مسلمان باشید! (باید گوهر ایمان را تا پایان عمر, حفظ کنید!))

[319] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج3, ص40-41.

تعظیم شعائر

بزرگداشت شعائر الهی, از آثار تقوا و خداترسی دلها:
1. (یـایها الذین امنوا لاتحلوا شعـئر الله ولاالشهر الحرام ولا الهدی ولا القلـئد... وتعاونوا علی البر والتقوی ولا تعاونوا علی الاثم والعدون واتقوا الله ان الله شدید العقاب؛

[320] مائده/سوره5, آیه2.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! شعائر و حدود الهی (و مراسم حج را محترم بشمرید! و مخالفت با آنها) را حلال ندانید! و نه ماه حرام را, و نه قربانیهای بی نشان و نشاندار را, ... و (همواره) در راه نیکی و پرهیزگاری با هم تعاون کنید! و (هرگز) در راه گناه و تعدی همکاری ننمایید! و از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید که مجازات خدا شدید است!)
2.(ذلک ومن یعظم شعـئر الله فانها من تقوی القلوب؛

[321] حج/سوره22, آیه32.

این است (مناسک حج)! و هر کس شعائر الهی را بزرگ دارد, این کار نشانه تقوای دلهاست.)

[322] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج14, ص96-97.

تقرب

تقوا, زمینه ساز تقرب جستن به خدا:
1. (قل اؤنبئکم بخیر من ذلکم للذین اتقوا عند ربهم جنـت تجری من تحتها الانهـر... ورضون من الله...؛

[323] آل عمران/سوره3, آیه15.

بگو: آیا شما را از چیزی آگاه کنم که از این (سرمایه‌های مادی), بهتر است؟ برای کسانی که پرهیزگاری پیشه کرده‌اند, (و از این سرمایه‌ها, در راه مشروع و حق و عدالت, استفاده می‌کنند,) در نزد پروردگارشان (در جهان دیگر), باغ‌هایی است که نهرها از پای درختانش می‌گذرد ... و خشنودی خداوند (نصیب آنهاست)....)
2. (واتل علیهم نبا ابنی ادم بالحق اذ قربا قربانـا فتقبل من احدهما ولم یتقبل من الاخر قال لاقتلنک قال انما یتقبل الله من المتقین؛

[324] مائده/سوره5, آیه27.

[325] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج5, ص488.

3. (یـایها الذین امنوا اتقوا الله وابتغوا الیه الوسیله...؛

[326] مائده/سوره5, آیه35.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید! و وسیله‌ای برای تقرب به او بجوئید....)
4. (یـایها الناس انا خلقنـکم من ذکر وانثی وجعلنـکم شعوبـا وقبائل لتعارفوا ان اکرمکم عند الله اتقـکم ان الله علیم خبیر؛

[327] حجرات/سوره49, آیه13.

[328] قمر/سوره54, آیه54.

[329] قمر/سوره54, آیه55.

یقینا پرهیزگاران در باغها و نهرهای بهشتی جای دارند, در جایگاه صدق نزد خداوند مالک مقتدر!)

تکفیر گناه

رعایت تقوا و ترس از خدا, موجب محو زشتی‌ها و بدی‌های اعمال:
1. (ولو ان اهل الکتـب امنوا واتقوا لکفرنا عنهم سیـاتهم...؛

[330] مائده/سوره5, آیه65.

و اگر اهل کتاب ایمان بیاورند و تقوا پیشه کنند, گناهان آنها را می‌بخشیم ....)
2. (یـایها الذین امنوا ان تتقوا الله... ویکفر عنکم سیـاتکم ویغفر لکم...؛

[331] انفال/سوره8, آیه29.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اگر از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید, ... و گناهانتان را می‌پوشاند و شما را می‌آمرزد....)

[332] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج7, ص144.

3. (والذی جا بالصدق وصدق به اولـئک هم المتقون• لیکفر الله عنهم اسوا الذی عملوا....؛

[333] زمر/سوره39, آیه33.

[334] زمر/سوره39, آیه35.

اما کسی که سخن راست بیاورد و کسی که آن را تصدیق کند, آنان پرهیزگارانند! تا خداوند بدترین اعمالی را که انجام داده‌اند (در سایه ایمان و صداقت آنها) بیامرزد ....)
3. (... ومن یتق الله یکفر عنه سیـاته...؛

[335] طلاق/سوره65, آیه5.

... و هر کس تقوای الهی پیشه کند, خداوند گناهانش را می‌بخشد....)

[336] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج19, ص531.

[337] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج24, ص245-246.

جلب محبت خدا

تقوا, بستر جلب محبت خداوند:
1. (بلی من اوفی بعهده واتقی فان الله یحب المتقین؛

[338] آل عمران/سوره3, آیه76.

آری, کسی که به پیمان خود وفا کند و پرهیزگاری پیشه نماید, (خدا او را دوست می‌دارد زیرا) خداوند پرهیزگاران را دوست دارد.)

[339] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج3, ص416-417.

2. (... ان الله یحب المتقین؛

[340] توبه/سوره9, آیه4.

[341] توبه/سوره9, آیه7.

... خداوند پرهیزگاران را دوست دارد!)
3. (یـیحیی خذ الکتـب بقوه و اتینـه الحکم صبیـا• وحنانـا من لدنا وزکوه وکان تقیـا؛

[342] مریم/سوره19, آیه12.

[343] مریم/سوره19, آیه13.

ای یحیی! کتاب (خدا) را با قوت بگیر! و ما فرمان نبوت (و عقل کافی) در کودکی به او دادیم! و رحمت و محبتی از ناحیه خود به او بخشیدیم, و پاکی (دل و جان)! و او پرهیزگار بود!) (حنان), مصدر و به معنای شفقت و مهربانی است.

[344] فیومی, احمد بن محمد, المصباح المنیر, ص154, (حننت).

حکمت

تقوا و پرهیزکاری یحیی علیه‌السلام, زمینه برخورداری وی از حکمت:
(یـیحیی خذ الکتـب بقوه و اتینـه الحکم صبیـا• وحنانـا من لدنا وزکوه وکان تقیـا؛

[345] مریم/سوره19, آیه12.

[346] مریم/سوره19, آیه13.

ای یحیی! کتاب (خدا) را با قوت بگیر! و ما فرمان نبوت (و عقل کافی) در کودکی به او دادیم! و رحمت و محبتی از ناحیه خود به او بخشیدیم, و پاکی (دل و جان)! و او پرهیزگار بود!)

[347] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج13, ص23-25.

[348] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج14, ص22-23.

(حکم) به معنای (حکمت) آمده است.

[349] راغب اصفهانی, حسین بن محمد, المفردات فی غریب القرآن, ص 126, (حکم).

برداشت یاد شده بر این پایه است.

حکومت

از اثرات تقواپیشگی اعطای حکومت از طرف خداوند می‌باشد.

حکومت بنی‌سرائیل

تقواپیشگی, از عوامل نیل بنی اسرائیل به حکومت:
(قال موسی لقومه استعینوا بالله واصبروا ان الارض لله یورثها من یشا من عباده والعـقبه للمتقین؛

[350] اعراف/سوره7, آیه128.

موسی به قوم خود گفت: از خدا یاری جویید, و استقامت پیشه کنید, که زمین از آن خداست, و آن را به هر کس از بندگانش که بخواهد, واگذار می‌کند و سرانجام (نیک) برای پرهیزکاران است!)

[351] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج6, ص310-311.

حکومت حضرت یوسف

تقوا, عامل رسیدن یوسف علیه‌السلام به مقام حکومتی در مصر:
1. (وکذلک مکنا لیوسف فی الارض یتبوا منها حیث یشا نصیب برحمتنا من نشا ولا نضیع اجر المحسنین• ولاجر الاخره خیر للذین امنوا وکانوا یتقون؛

[352] یوسف/سوره12, آیه56.

[353] یوسف/سوره12, آیه57.

و این گونه ما به یوسف در سرزمین (مصر) قدرت دادیم, که هر جا می‌خواست در آن منزل می‌گزید (و تصرف می‌کرد)! ما رحمت خود را به هر کس بخواهیم (و شایسته بدانیم) می‌بخشیم و پاداش نیکوکاران را ضایع نمی‌کنیم! (اما) پاداش آخرت, برای کسانی که ایمان آورده و پرهیزگاری داشتند, بهتر است!)
2. (قالوا ا نک لانت یوسف قال انا یوسف وهـذا اخی قد من الله علینا انه من یتق ویصبر فان الله لا یضیع اجر المحسنین؛

[354] یوسف/سوره12, آیه90.

گفتند: آیا تو همان یوسفی؟! گفت: (آری,) من یوسفم, و این برادر من است! خداوند بر ما منت گذارد هر کس تقوا پیشه کند, و شکیبایی و استقامت نماید, (سرانجام پیروز می‌شود) چرا که خداوند پاداش نیکوکاران را ضایع نمی‌کند!)

[355] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج10, ص13.

خداشناسی

تقوا و پارسایی, زمینه شناخت خدای یگانه, از رهگذر نشانه‌های خلقت در جهان:
(ان فی اختلـف الیل والنهار وما خلق الله فی السمـوت والارض لایـت لقوم یتقون؛

[356] یونس/سوره10, آیه6.

مسلما در آمد و شد شب و روز, و آنچه خداوند در آسمانها و زمین آفریده, آیات (و نشانه‌هایی) است برای گروهی که پرهیزگارند (و حقایق را می‌بینند).)

[357] طبرسی, فضل بن حسن, مجمع البیان فی تفسیر القرآن, ج5, ص158.

خوف از خدا

تقوا, موجب ترس و خشیت از خدا:
1. (واتل علیهم نبا ابنی ادم بالحق اذ قربا قربانـا فتقبل من احدهما ولم یتقبل من الاخر قال لاقتلنک قال انما یتقبل الله من المتقین• لئن بسطت الی یدک لتقتلنی ما انا بباسط یدی الیک لاقتلک انی اخاف الله رب العــلمین؛

[358] مائده/سوره5, آیه27.

[359] مائده/سوره5, آیه28.

و داستان دو فرزند آدم را به حق بر آنها بخوان: هنگامی که هر کدام, کاری برای تقرب (به پروردگار) انجام دادند اما از یکی پذیرفته شد, و از دیگری پذیرفته نشد (برادری که عملش مردود شده بود, به برادر دیگر) گفت: به خدا سوگند تو را خواهم کشت! (برادر دیگر) گفت: (من چه گناهی دارم؟ زیرا) خدا, تنها از پرهیزگاران می‌پذیرد! اگر تو برای کشتن من, دست دراز کنی, من هرگز به قتل تو دست نمی‌گشایم, چون از پروردگار جهانیان می‌ترسم.)
2. (ولقد اتینا موسی وهـرون الفرقان وضیا وذکرا للمتقین• الذین یخشون ربهم بالغیب وهم من الساعه مشفقون؛

[360] انبیا /سوره21, آیه48.

[361] انبیا /سوره21, آیه49.

ما به موسی و هارون, فرقان (وسیله جدا کردن حق از باطل) و نور, و آنچه مایه یادآوری برای پرهیزگاران است, دادیم. همانان که از پروردگارشان در نهان می‌ترسند, و از قیامت بیم دارند!)

[362] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج13, ص422-425.

3. (وازلفت الجنه للمتقین غیر بعید• هـذا ما توعدون لکل اواب حفیظ• من خشی الرحمـن بالغیب وجا بقلب منیب؛

[363] ق/سوره50, آیه31 - 33.

(در آن روز) بهشت را به پرهیزگاران نزدیک می‌کنند, و فاصله‌ای از آنان ندارد! این چیزی است که به شما وعده داده می‌شود, و برای کسانی است که بسوی خدا باز می‌گردند و پیمانها و احکام او را حفظ می‌کنند, •آن کس که از خداوند رحمان در نهان بترسد و با قلبی پر انابه در محضر او حاضر شود!)

[364] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج22, ص278-282.

خیر

از جلوه‌های تقواپیشگی رسیدن به خیر و اعتراف به خیر بودن دین می‌باشد.

دستیابی به خیر

دستیابی به خیر, در گرو تقوا و پرهیزگاری:
1. (وابرهیم اذ قال لقومه اعبدوا الله واتقوه ذلکم خیر لکم ان کنتم تعلمون؛

[365] عنکبوت/سوره29, آیه16.

ما ابراهیم را (نیز) فرستادیم, هنگامی که به قومش گفت: خدا را پرستش کنید و از (عذاب) او بپرهیزید که این برای شما بهتر است اگر بدانید!)

[366] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج16, ص231.

[367] طبرسی, فضل بن حسن, مجمع البیان فی تفسیر القرآن, ج8, ص15.

2. (فاتقوا الله مااستطعتم واسمعوا واطیعوا وانفقوا خیرا لانفسکم...؛

[368] تغابن/سوره64, آیه16.

پس تا می‌توانید تقوای الهی پیشه کنید و گوش دهید و اطاعت نمایید و انفاق کنید که برای شما بهتر است....)

خیر بودن دین

اعتراف به خیر بودن دین, جلوه‌ای از تقواپیشگی:
(وقیل للذین اتقوا ماذا انزل ربکم قالوا خیرا... ولنعم دار المتقین؛

[369] نحل/سوره16, آیه30.

(ولی هنگامی که) به پرهیزگاران گفته می‌شد: (پروردگار شما چه چیز نازل کرده است؟) می‌گفتند: (خیر (و سعادت)) ... و چه خوب است سرای پرهیزگاران!)

[370] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج12, ص342-343.

[371] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج11, ص211-213.

دوستی اخروی

استمرار دوستی و برادری پارسایان در آخرت, نتیجه دوستی توام با تقواپیشگی آنان در دنیا:
1. (ان المتقین فی جنـت وعیون• ونزعنا ما فی صدورهم من غل اخونـا علی سرر متقـبلین؛

[372] حجر/سوره15, آیه45

[373] حجر/سوره15, آیه47.

به یقین, پرهیزگاران در باغ‌ها (ی سرسبز بهشت) و در کنار چشمه‌ها هستند. هر گونه غل ([حسد]] و کینه و دشمنی) را از سینه آنها بر می‌کنیم (و روحشان را پاک می‌سازیم) در حالی که همه برابرند, و بر تخت‌ها رو به روی یکدیگر قرار دارند.)
2. (الاخلا یومئذ بعضهم لبعض عدو الا المتقین؛

[374] زخرف/سوره43, آیه67.

دوستان در آن روز دشمن یکدیگرند, مگر پرهیزگاران!)

[375] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج21, ص110-111.

[376] طباطبایی, محمدحسین, المیزان فی تفسیر القرآن, ترجمه موسوی همدانی, ج18, ص181-182.

ذکر کیفرهای خدا

یادآوری کیفر خداوند به هنگام وسوسه‌های شیطان, از آثار تقواپیشگی:
(ان الذین اتقوا اذا مسهم طـئف من الشیطـن تذکروا فاذا هم مبصرون؛

[377] اعراف/سوره7, آیه201.

[378] مکارم شیرازی, ناصر, تفسیر نمونه, ج7, ص66-67.

برداشت بر این اساس است که (تذکروا) به معنای یادآوری عقاب‌های الهی است.

[379] طبرسی, فضل بن حسن, مجمع البیان فی تفسیر القرآن, ج4, ص417.

رحمت

تقواپیشگی, سبب برخورداری از رحمت خداوند:
1. (... وان تصلحوا وتتقوا فان الله کان غفورا رحیمـا؛

[380] نسا /سوره4, آیه129.

و اگر راه صلاح و پرهیزگ